Voedingsexperts: "De kans is echt klein dat je ziek wordt van pesticiden of plastics"

Microplastics zijn teruggevonden in onze hersenen en longen, pesticiden stapelen zich op in aardbeien, bessen en paprika's en dan hebben we het nog niet over PFAS. De laatste jaren vrezen we dat deze stoffen heel ongezond zijn. Maar volgens experts valt dat wel mee. 

Het Voedingscentrum onderzocht hoe mensen voedselrisico's inschatten. Daarvoor zijn ruim duizend Nederlanders en 69 voedingsexperts ondervraagd. Opvallend: burgers schatten de risico's van pesticiden, PFAS en microplastics veel hoger in dan experts.  Slechts 3 procent van de experts denkt dat dit een '(heel) erg groot risico' vormt voor de gezondheid, terwijl een kwart van de consumenten daarvan uitgaat. 

NRC sprak met Petra Verhoef, directeur van het Voedingscentrum, en Wieke van der Vossen, voedselveiligheidsexpert. Die laatste vertelt aan de krant: "We zien dat verschil in risicoperceptie al jaren. Die stoffen zijn ongrijpbaar: je ziet ze niet, ze komen van buitenaf, je hebt er zelf weinig invloed op. Consumenten missen vaak ook het overzicht en de kennis die experts wel hebben. Ze maken zich zorgen over hun gezondheid en die van hun kind. De kans dat je er ziek van wordt is heel klein, maar het gaat in hun ogen over dood en leven. Terwijl de kans dat je ziek wordt wanneer je het mes van de rauwe kip niet afwast voordat je een ui snijdt, veel groter is."

Ze vervolgt: "Er is een belangrijk verschil tussen gevaar en risico. Een stof kan gevaarlijk zijn. Maar het gaat altijd om hoeveel je binnenkrijgt en hoe lang je wordt blootgesteld voordat het een risico is voor je gezondheid. Daar is de hele wet- en regelgeving op gebaseerd. Niet alles dat je met metingen vindt is een risico.”

Maar de vraag is natuurlijk of je bijvoorbeeld niet te veel landbouwgif binnenkrijgt door een opeenstapeling van stoffen. "We wuiven die zorgen ook niet weg", aldus Van der Vossen. "De zorgen zijn echt. Wat wij zeggen is: als je gevarieerd eet, veel verschillende groenten en fruit, hygiënisch handelt in de keuken, je eten koel bewaart – die hele lijst – dan kun je gewoon heel veilig eten. Zorgelijk is het als mensen hele groepen voedingsmiddelen systematisch gaan mijden. Ik denk aan vis. Dat kán een bron van PFAS zijn. Toch moedigen we aan om eens per week vette vis te eten, vanwege de gezondheidsvoordelen van omega 3-vetzuren.”

Want gezond eten is het allerbelangrijkst. Vooral op nationale schaal maakt het een groot verschil. Verhoef: "Het risico in een populatie geldt gemiddeld ook voor ieder individu , maar de kans dat jij ziek wordt hangt van veel meer af, zoals je algehele gezondheid. Daarnaast speelt de preventieparadox, zeg ik als epidemioloog. Als jouw kans op darmkanker van 5 naar 4 procent gaat omdat je bijvoorbeeld iets minder bewerkt vlees eet, is dat voor jou niet zo’n groot verschil. Maar op populatieniveau kan iets minder bewerkt vlees eten veel gevallen van darmkanker voorkomen.”

Bron: NRC