De Republikeinen zijn wel rechts maar niet gek

Aanhangers van Barack Obama Obama waren er ook deze keer als de kippen bij: Net als in 2008 waren er opgetogen commentaren over een linkse dageraad in Amerika. De kiezer heeft gesproken en wil een ander, progressiever Amerika. Echt? Ja, het was een fantastische uitslag. Vooral omdat ons vier jaar asociale gelijkhebberigheid van de Republikeinen bespaard is gebleven. Obama verdiende een tweede termijn. Maar een linkse omslag? Ho, ho, niet zo snel! Politieke voorspellers hebben het op lange termijn zelden bij het rechte eind. Wat voorspellen ze nu dan? Dat de Republikeinen zich zo in de rechtse nesten hebben gewerkt dat we niet gauw (in 2016 bijvoorbeeld), en misschien wel nooit meer van de Democraten zullen winnen. De Republikeinen kijken vooral nostalgisch achterom enniet ambitieus naar voren. Het werd een oude, witte partij in een jong, gekleurd land. Jongeren, vrouwen en de snel groeiende groep (Spaans sprekende) immigranten hebben de partij van Reagan, Bush en Romney massaal de rug toe gekeerd. De Latino-groep groeit snel. Dus komt het, luidt de redenatie, niet meer goed met de Republikeinse partij die fanaat vast hield aan achterhaalde standpunten over abortus (verbieden), ziekteverzekering voor iedereen (socialisme!), wapenbezit (afblijven), homo-huwelijk (jakkie, nee zeg!) en ongewenste immigranten (‘zelf-deportatie!). De Republikeinen hebben daarmee veel gematigde kiezers van zich vervreemd. Ze maakten het Obama wel erg makkelijk. WIND VAN VOREN Als je de overwinning van Barack Obama nuanceert krijg je in Obama-minnend Nederland steevast de wind van voren. Maar je kunt er niet om heen: Zijn overwinning is niet zo verstrekkend als linkse commentatoren ons voorspiegelen. Hoe groot is het mandaat van de president? Willen kiezers écht een linkser Amerika? Eerst dat mandaat: Obama heeft nu voor de tweede keer dikke mazzel: Een zwakke tegenstander. In 2008 de houterige, stijve John McCain die voorbij zijn uiterste houdbaarheidsdatum was. Obama stak daar jeugdig en energiek bij af. En nu dus Mitt Romney (“He is frozen in himself”) die zo veel fouten maakte dat de Democraten hun ogen niet konden geloven. Hij is een koele conservatief die vergeefs probeerde om à la Obama, Clinton en Reagan menigten te inspireren en emotioneren. Mitt Romney was een droomkandidaat voor de moddergooiers van de Obama-campagne: Een onbarmhartige kapitalist die met genoegen mensen ontslaat, over zijn miljoenen-inkomen amper belasting betaalt en vooral schaamteloos liegt in politieke TV-spotjes. Als Obama in 2008 en 2012 een bétere tegenstander had getroffen had het héél anders af kunnen lopen in het land dat – leuk of niet – meer rechtse dan linkse genen heeft. OBAMA MINDER STEMMEN DAN IN 2008 Praten over een linkser Amerika is dan ook voorbarig: De opkomst was vorige week lager dan in 2008. Obama had vergeleken met toen 8 miljoen minder stemmen. Geen teken van kracht. In 2008 versloeg hij McCain met ruim zeven procent van de stemmen. Nu won hij van Romney met 2.5 procent. Een ruk naar links? In Het Huis van Afgevaardigden blijven de Republikeinen solide aan de leiding. In de Senaat hebben de Democraten zich wél versterkt: Met dank aan een paar rechtse malloten met hun 19de eeuwse uitspraken over verkrachting. Nooit eerder hebben zo weinigen in zo korte tijd zo veel vrouwelijke kiezers weggejaagd. Ja, Amerika schuift op in de richting van acceptatie van het homohuwelijk. Het werd ook wel tijd! Een inhaalrace van de 19de naar de 21ste eeuw. Geen revolutie en geen geslaagd links activisme. Gewoon de erkenning dat een standpunt tegen ‘Gay Marriage’ niet meer kan in 2012. Het homohuwelijk heeft een hoge symboolwaarde. Je redt er het vaderland niet mee. IDIOTE INKOMENSVERSCHILLEN Obama moet hard aan de slag met vraagstukken die op de lange termijn wél de kracht en welvaart van de VS bepalen. Minder verkwisting in de gezondheidszorg, meer investeringen in onderwijs, banen en infrastructuur; een beleid gericht op minder idiote inkomensverschillen en meer inspanning op milieugebied. Daar liggen in de tweede ambtstermijn de kansen van Barack Obama. Ook na de overwinning van vorige week heeft hij daarbij de hulp van de Republikeinen keihard nodig. En 2016, de volgende presidentiële race? De Republikeinen hebben vier jaar de tijd hun fouten te herstellen en te ‘herbronnen’. Reken maar dat ze uit rechts lijfsbehoud met een betere kandidaat komen. De Democraten hebben sinds Clinton aangetoond dat de politieke winst in het midden te halen valt en niet op de flanken. De Republikeinen zijn wel rechts maar niet gek. Dit artikel verscheen ook in Trouw