Gezondheidszorg: Knippen we samenleving op in arm en rijk?

HET ONZALIGE CPB VOORSTEL Amerikanen werden deze week opgeschrikt door een rapport waaruit blijkt dat ze van alle rijke landen de slechtste gezondheid hebben en gemiddeld 5 jaar korter leven dan mensen in andere ontwikkelde landen. Verbijsterend voor de bewoners van het land net de duurste gezondheidszorg ter wereld. En er is zo veel mogelijk in de Verenigde Staten, als je maar goed verzekerd bent. Tegelijkertijd was er deze week in eigen land het bericht dat het Centraal Plan Bureau (CPB) in al haar wijsheid adviseert dat het basis verzekeringspakket van de Nederlanders beperkt moet worden omdat de kosten van de zorg anders uiteindelijk niet meer op te brengen zijn. Op die manier zorgen we steeds minder voor een totaalpakket, sturen steeds meer op alleen hoogstnoodzakelijk vergoede zorg af en voor de rest kunnen we ons bijverzekeren. Als we je die trend over tijd volgt zie je dat het al een aantal jaren gaande is. De pil uit het pakket, er weer in, maar toch maar weer eruit. De slaapmiddelen uit het pakket en 10 procent van de bevolking met name ouderen gebruikt ze. Allergiemiddelen voor een deel niet meer vergoed. Wel de blauwe, niet de rode pillen voor je hoge bloeddruk en niemand die het slikt begrijpt het. Wel medicijnen voor je depressie, maar je mag er niet meer met je dokter over praten tenzij je zelf betaalt. Voor een deel is het begrijpelijk. Die slaapmiddelen bijvoorbeeld, die werken na drie weken niet meer, hebben bijwerkingen zoals verslaving. Waarom zou je die blijven vergoeden? De grens aan wat nog te begrijpen valt is echter langzaam maar zeker bereikt. Je kunt er nauwelijks nog iets uitknijpen. En wat gebeurt er volgend jaar en het jaar daarna? De trend zal zich waarschijnlijk door zetten en uiteindelijk zullen we een zorg hebben zoals in Amerika. Of je de beste zorg krijgt voor alles wat je mankeert, ligt dan aan hoe je jezelf hebt bijverzekerd. Er is echter meer aan de hand in de VS en in een kort stukje als dit is er alleen maar ruimte om het op te sommen, maar ik haal er een paar dingen uit. De zorg in de VS kreunt onder het aantal rechtszaken van aanklagende patiënten. Artsen, instellingen betalen gigantische bedragen om zich alleen al te kunnen verzekeren tegen al die rechtszaken, want al heb je niets misdaan, je moet in elk geval een peperdure advocaat moeten betalen. Geneesmiddelen mogen vrijelijk aangeprezen worden aan het publiek. Alleen daardoor al is er een gigantische kostenstijging, want artsen willen niet dat hun patiënten ontevreden zijn. Heb je gisteren een advertentie gezien waarin stond dat je bij stemmingsstoornissen om middel P moet vragen? Er is vrijwel geen arts die je dan zal teleurstellen. Zo zijn er nog wat redenen te noemen. Maar wat het belangrijkste van alles is, is de tweedeling van de Amerikaanse samenleving. In de jaren 80 van de vorige eeuw schreef ik al artikelen in het Parool over de kindersterftecijfers van de Verenigde Staten. Kindersterftecijfers worden in het algemeen gezien als gevoelige indicatoren voor sociale gelijkheid. De Amerikaanse kindersterftecijfers waren toen al hoger dan in Sri Lanka of (om het maar eens extra in te wrijven) in Cuba. Dat is nog steeds zo en geleidelijk staat de VS al in het rechterrijtje en kan het zich niet eens meer met veel ontwikkelingslanden meten. Ik herinner me dat ik als reactie op dat artikel uit 1983 te horen kreeg dat het niet om slechte zorg ging, maar om ´culturele verschillen´ tussen de verschillende bevolkingsgroepen in de VS. Het is een term die je gebruikt om maatschappelijke verschillen de verhullen. Het gaat om rijk en arm en om gelijke verdeling van de middelen. CPB? Ik zou ze willen vragen nog eens goed na te denken over wat ze voorstellen. We kunnen via al deze formalistische en technische (zo neutraal lijkende) voorstellen onze zorg hier zo maar veranderen in iets waar we helemaal niet blij mee zijn. Kosten bedwongen, bevolking in tweeën gedeeld.