Had Europa SNS-ramp kunnen keren?

Zou Europees bankentoezicht het SNS-debacle hebben kunnen voorkomen? Een intrigerende vraag nu het nationale toezicht van de Nederlandse Bank het geklungel van de goedbetaalde bestuurders van de nu genationaliseerde bank niet heeft weten te keren. Sterker nog, het heeft er alle schijn van dat de DNB van oud-president Nout Wellink met open ogen toekeek hoe de vastgoedjongens van SNS het spaargeld van de klanten in Spanje over de balk smeten voor de bouw van onverkoopbare appartementen-met-golfterrein. Eind vorig jaar besloten de 27 regeringsleiders tot Europees bankentoezicht. Het is een stap op weg naar een Europese Bankenunie, die ervoor moet zorgen dat de regels voor, de controle op en de eventuele redding van banken een Europese zaak wordt. De plannen voor het Europese toezicht worden nu uitgewerkt. Het zal in een eerste fase alleen de zogeheten systeembanken betreffen. Dus ook een bank als SNS Reaal. Frankfurt In de plannen zal De Nederlandse Bank niet ophouden te bestaan. De uitvoering van de controle op de banken blijft in principe een nationale aangelegenheid, alleen is het laatste woord straks aan Frankfurt. Die dient de strenge doch rechtvaardige scheidsrechter te zijn, die moet voorkomen dat de ons-kent-ons-mentaliteit op nationaal niveau tot onverantwoord bankieren leidt. Of het werkt is nu niet te zeggen. Maar het lijkt me al een hele verademing als financiële deskundigen van buiten de Nederlandse bankwereld met een onafhankelijke blik het reilen en zeilen van onze nationale banken tegen het licht houden. De kans dat alarmerende studies over mismanagement - zoals bij SNS vastgoed is gebeurd – in een bureaula verdwijnen, lijkt me in ieder geval kleiner te worden. Het gekke van het hele verhaal is natuurlijk, dat De Nederlandse Bank – ook nadat de bankencrisis was uitgebarsten – niet vertrouwd kon worden als de beste bewaker van onze spaarcenten. Er wordt aan een ‘nieuwe cultuur’ gewerkt onder Klaas Knot, maar nog steeds kan de bank zijn rol als toezichthouder in het duister van de achterkamertjes uitvoeren. Nationaal gezien zou de Algemene Rekenkamer het aangewezen instituut zijn om toe te zien op de wijze waarop De Nederlandse Bank zijn taak als controleur uitvoert. Maar met een beroep op – nota bene – Europese geheimhoudingsregels wijst DNB de Algemene Rekenkamer de deur. Openheid bij het toezicht zou gevoelige informatie op straat brengen, waarmee concurrerende banken hun voordeel kunnen doen, is de redenering van DNB. Onzin, zei dit weekeinde, Kees Vendrik van de Algemene Rekenkamer. Wij kunnen heus wel diskreet met gevoelige informatie omgaan, zo betoogde hij, en bovendien werken nationale banken in andere Europese landen zonder schroom met de controle van nationale rekenmeesters mee. Zelfs in Italië en Spanje. Vlees Minister Dijsselbloem (PvdA) van financiën heeft het opheffen van de geheimhoudingsregels al op zijn to-do-lijstje gezet. Net als aanpassing van de Interventiewet, waardoor eerder ingrijpen in een debacle als SNS mogelijk moet worden. En de minister liet zelfs doorschemeren oren te hebben naar de oproep van PvdA-partijleider Samsom om van de falende SNS-bestuurders hun miljoenen aan bonussen terug te vorderen. Dijsselbloem weet dat hij dit soort dingen niet alleen zegt voor de nationale bühne. Als de vers aangetreden ‘mister euro’ weet hij dat ‘toute l’europe’ meekijkt. Ook die andere falende bankiers in Europa, die al hun miljoenen aan bonussen door Dijsselbloems uitspraken nog meer aan de schandpaal genageld zien. De minister van financiën ziet toe op de verdere invulling van het Europese bankentoezicht: het is maar beter dat Europa weet welk vlees men met Dijsselbloem in de kuip heeft.