De Griekse ramp en ons falen

Het zinken van een overvolle vissersboot voor de zuidkust van Griekenland, waarbij mogelijk 500 mensen zijn omgekomen, zet het falen van Europa om een van zijn grootste problemen aan te pakken in een akelig felle schijnwerper. Omdat we weigeren veilige routes te scheppen voor mensen die vluchten voor oorlog en geweld, blijven er onveilige routes. En die weigering komt door de wens Europa zoveel mogelijk voor de Europeanen te houden.

Sinds de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) in 2014 haar initiatief voor vermiste migranten lanceerde en begon met tellen, zijn er 27.000 mensen omgekomen of verdwenen tijdens de oversteek van de Middellandse Zee naar Europa.

Meer dan 21.000 van die sterfgevallen hebben plaatsgevonden op de zeeroute van Libië of Tunesië naar Griekenland of Italië, een meerdaagse reis op oude, overbelaste schepen.

Sinds Athene de zeepatrouilles heeft opgevoerd en een grensbarrière heeft gebouwd, steken de meeste migranten naar Griekenland over vanuit Turkije per boot of over de Evros-rivier.

Veel migranten vermijden Griekenland omdat het moeilijk is om de Balkan over te steken naar West- of Noord-Europa.

Italië heeft dit jaar 55.160 "onregelmatige" immigranten ontvangen, grotendeels uit Ivoorkust, Egypte, Guinee, Pakistan en Bangladesh.

De centrale Middellandse Zeeroute wordt steeds dodelijker. In april meldde de IOM dat er 441 mensen zijn omgekomen bij de oversteek tussen januari en maart, de bloedigste periode van drie maanden sinds 2017.

Aangezien veel scheepsrampen nooit worden geregistreerd, is het werkelijke aantal waarschijnlijk hoger.

Zowel Griekenland als Italie doen wat ze kunnen om te verhinderen dat schepen in hun land aankomen.

Een EU-akkoord met Turkije uit 2016 en een controversiële overeenkomst met Libië uit 2017, waarbij reddingsoperaties worden uitbesteed aan de Libische kustwacht, hebben het aantal mensen dat Europa probeert te bereiken verminderd.

Maar het aantal neemt weer toe, en met het groeiende anti-immigratiesentiment en politieke druk in heel Europa, blijft het een van de grootste zorgen van de EU, waarbij de lidstaten diep verdeeld zijn.

Zuidelijke "frontlinie"staten hebben al lange tijd de zwaarste lasten gedragen; de rijkere noordelijke "bestemmings"staten zijn vaak terughoudend om de last te delen; en hardliner staten in het centrum en oosten (zoals Hongarije en Polen) weigeren überhaupt dergelijke vluchtelingen op te nemen.

Na jaren van gekibbel kondigden EU-leiders vorige week een doorbraak aan in de onderhandelingen over een nieuw migratie- en asielverdrag.

De EU is overeengekomen dat lidstaten, in plaats van de EU als geheel, zullen bepalen welke landen als "veilig" worden beschouwd.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft ook gezegd dat de blok overweegt meer dan €1 miljard (£850 miljoen) aan hulp aan Tunesië te verstrekken om de staatsfinanciën te redden en te helpen bij de aanpak van de migratiecrisis.

Veel critici beweren echter dat er weinig echte vooruitgang is geboekt bij het creëren van veilige en legale routes voor asielzoekers naar Europa, waarbij de nadruk de laatste tijd te veel ligt op het beperken van asielaanvragen en het strafbaar stellen van reddingsoperaties op zee.

"Elk verloren leven is een tragedie," zei Maria Clara Martin, de vertegenwoordiger van UNHCR in Griekenland, donderdag. "Deze sterfgevallen hadden voorkomen kunnen worden door meer veilige toegangsmogelijkheden te creëren voor mensen die gedwongen zijn om te vluchten voor conflicten en vervolging."

Gianluca Rocco, het hoofd van de missie van IoM in Griekenland, zei dat het "urgent is om concrete en gecoördineerde actie van staten te hebben om levens op zee te redden en gevaarlijke reizen te verminderen door veilige en reguliere migratieroutes te vergroten".

Bron(nen): Guardian