Asielcrisis? Aantal asielaanvragen blijft sterk dalen

De daling van het aantal mensen dat zijn toevlucht zoekt in Nederland blijft dalen. Volgens Minster Faber ('Ik ben Beleid') is er sprake van een crisis van nationale omvang, maar dat blijkt niet uit de cijfers. In totaal vroegen in september 4026 mensen asiel aan, zo'n 1000 per week. Dan gaat het om de eerste aanvragen, maar ook om gezinsherenigingen en tweede verzoeken om asiel.

Het aantal asielaanvragen van september was het laagste van de afgelopen vier jaar in die maand. In september 2023 werden 4665 asielaanvragen gedaan, in dezelfde maand in 2022 waren het er 5374 en in september 2021 stond de teller op 5089, laten cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zien.

De trend is dus omlaag. Ook blijft het totale aantal asielzoekers achter bij de prognose over 2024, die het ministerie in april bekendmaakte. Toen werd uitgegaan van een totaalaantal asielaanvragen van net geen 70.000. Tot en met september vroegen 34.711 mensen asiel aan in Nederland. De kans dat er in drie maanden tijd nog 35.000 mensen naar Nederland komen, is zeer klein.

De verklaring is dat er minder mensen via de Middellandse Zee aankomen in Europa. Kwamen er in heel 2023 bijna 270.000 mensen over zee naar Europa (via Italië, Spanje en Griekenland), dit jaar zijn dat een kleine 140.000.

Een van de belangrijkste redenen voor de afname van migranten is de intensivering van grenscontroles door Europese landen, in samenwerking met landen in Noord-Afrika zoals Libië en Tunesië. Deze samenwerking omvat afspraken om de kustbewaking te versterken en schepen met migranten terug te sturen naar hun land van herkomst of doorreis. Zo heeft de Europese Unie via verschillende fondsen geïnvesteerd in het trainen van de Libische kustwacht, waardoor migranten steeds vaker worden onderschept voordat ze de Middellandse Zee bereiken.

De druk op mensensmokkelnetwerken is toegenomen door intensievere internationale samenwerking en handhaving. In verschillende Afrikaanse landen zijn criminelen en bendes die migranten helpen de oversteek te maken aangepakt. Deze netwerken zijn minder effectief geworden, waardoor de oversteek via gevaarlijke routes zoals de Middellandse Zee afneemt.

Maar de huidige daling zegt niet alles. Zo zijn alleen al in Libanon anderhalf miljoen mensen op de vlucht voor de aanvallen van Israël. De vluchtelingenstroom uit Oekraïne heeft laten zien dat een oorlog een grote stroom mensen kan opleveren die vrezen voor hun leven. Maar op dit moment is er geen sprake van groei, er is sprake van krimp. Er is het tegendeel van een crisis.