Hoogleraar staatsrecht: "Rutte-doctrine is echt nieuw en staat haaks op de grondwet"

Het wanbeleid in de coronacrisis, maar ook de toeslagenaffaire en de Rutte-doctrine hebben een gat geslagen in het vertrouwen van de Nederlander in de politiek. Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans legt in de Volkskrant uit wat er juridisch gezien aan de hand is.

"De omgang met de Grondwet is ongelofelijk los," begint hij. "Onze Grondwet zegt: als een Kamerlid iets vraagt, moet je informatie geven. Rutte zei zonder met zijn ogen te knipperen: intern beraad hoeven we niet te delen, eigenlijk geldt dat voor alles wat geen besluit is. Dát is die Rutte-doctrine. Dat was echt nieuw en had geen enkele grond. Het staat haaks op het hele idee van de Grondwet. Je mag alleen weigeren als het geheim van de staat aan de orde is en dat moet je dan nog uitleggen ook."

"Onze Kamer kampt intussen met een braindrain. Het gebeurt nog heel weinig dat Kamerleden twee termijnen vol maken. Ze hebben bijna geen ondersteuning. Zo komt het slechtste van werelden bij elkaar. Het bestuur runt het land steeds meer als een bedrijf en het democratisch eigenaarschap gaat kapot."

Geen vertrouwenZo kon het vertrouwen in de politiek dalen van 69 naar 30 procent. "Historisch voor Nederland. Je kunt denken: jammer, gebeurt, gaan we weer opknappen. Maar intussen worden er nieuwe maatregelen getroffen tegen corona. Ik wens de handhavers veel succes."

"Want alleen als jij je overheid vertrouwt zul je ook willen naleven wat die overheid beslist. Als mensen denken: wie ik kies of wat mijn vertegenwoordiger wil weten, dat doet er kennelijk niet toe, dan kunnen grote groepen zich afkeren van de overheid en weerstand gaan bieden."

Maar Voermans ziet ook een lichtpuntje: "De Kamer wordt assertiever. Ze voert het gesprek over die Rutte-doctrine: dat moet afgelopen zijn. Het onderzoek naar de toeslagenaffaire was een initiatief van de Kamer. De Kamer pikt het niet als je zegt dat Omtzigt een functie elders moet krijgen. De Kamer begint meer tanden te krijgen. Er is iets heel erg misgegaan, maar de discussie die dat kan omdraaien, loopt. Dat is het zonnestraaltje."