"Ik had anti-regeringsstandpunten, dus bonden ze me vast aan bed en behandelden ze me voor schizofrenie"

vrijdag, 24 januari 2025 om 14:55

Zhang Junjie was nog maar zeventien jaar toen hij besloot te protesteren tegen de strenge coronaregels van de Chinese overheid. Voor de ingang van zijn universiteit sprak hij zich uit tegen het beleid, en vervolgens kwam hij in een Chinese versie van One flew over the cuckoo's nest terecht. Binnen enkele dagen werd hij gedwongen opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, waar hij een behandeling kreeg voor schizofrenie.

Junjie’s verhaal is geen uitzondering. Volgens onderzoek van de BBC zijn tientallen mensen in China opgenomen in psychiatrische instellingen nadat ze geprotesteerd of geklaagd hadden bij de autoriteiten. Velen kregen zonder hun toestemming antipsychotische medicatie toegediend en sommigen werden zelfs onderworpen aan elektroconvulsietherapie (ECT).

Psychiatrische dwang als politiek middel

Al decennialang doen verhalen de ronde dat de Chinese overheid psychiatrische opname inzet om dissidente burgers buiten de rechtszaal om het zwijgen op te leggen. Hoewel wetgeving dit misbruik zou moeten tegengaan, zegt een prominente Chinese advocaat tegen de BBC dat dergelijke praktijken de laatste jaren juist weer in opkomst zijn.

Zhang Junjie’s ervaring is daar een schrijnend voorbeeld van. Hij beschrijft hoe hij in het ziekenhuis werd vastgebonden, geslagen en werd gedwongen medicatie te slikken. "De artsen vertelden me dat ik een zeer ernstige mentale aandoening had. Ze herhaalden keer op keer dat mijn standpunten over de partij en de overheid betekenden dat ik geestelijk ziek moest zijn. Het was angstaanjagend", vertelt hij.

Zijn nachtmerrie begon in 2022, nadat hij had geprotesteerd tegen de strenge lockdownmaatregelen in China. Slechts enkele minuten na de start van zijn protest werd hij herkend door professoren, die zijn vader waarschuwden. Zijn vader bracht hem naar huis, en belde de politie. De volgende dag – nota bene op Junjie’s 18e verjaardag – werd hij door twee mannen opgehaald. Ze zeiden dat ze hem naar een testcentrum voor Covid-19 brachten, maar het bleek een psychiatrisch ziekenhuis te zijn.

Opnieuw gearresteerd

Ruim een maand na zijn eerste opname belandde Junjie opnieuw in de problemen. Tijdens Chinees Nieuwjaar, toen vuurwerk verboden was vanwege maatregelen tegen luchtvervuiling, maakte hij een video waarin hij vuurwerk afstak. De video werd door iemand anders online gezet en de autoriteiten wisten hem vervolgens te traceren.

Junjie werd beschuldigd van “ruzie zoeken en problemen veroorzaken”, een vaak gebruikte aanklacht om critici van de Chinese overheid monddood te maken. Hij werd opnieuw gedwongen opgenomen, ditmaal voor meer dan twee maanden.

Bij zijn ontslag kreeg hij een recept voor het antipsychoticum Aripiprazol, een middel dat vaak wordt voorgeschreven bij schizofrenie en bipolaire stoornis. Junjie laat weten dat de medicatie hem verward maakte: "Het voelde alsof mijn hersenen een chaos waren." Ondertussen controleerde de politie of hij de medicatie daadwerkelijk innam.

Vlucht naar Nieuw-Zeeland

Uit angst voor een derde opname besloot Junjie China te verlaten. Hij vertelde zijn ouders dat hij terugging naar de universiteit om zijn kamer op te ruimen, maar in werkelijkheid vluchtte hij naar Nieuw-Zeeland. Zonder afscheid te nemen van vrienden of familie verliet hij het land.

Junjie’s verhaal is slechts een van de vele. De BBC heeft bevestigd dat ten minste 59 mensen, via getuigenissen of rechtbankdocumenten, op psychiatrische gronden zijn opgenomen nadat ze zich uitspraken tegen de autoriteiten.

Patroon van onderdrukking

Hoewel China al langer bekendstaat om het onderdrukken van dissidente stemmen, werpt het verhaal van Junjie en anderen een verontrustend licht op de inzet van psychiatrie als politiek instrument.

Voor Zhang Junjie zijn de gevolgen blijvend. Zijn ervaring in China heeft diepe littekens achtergelaten. In Nieuw-Zeeland probeert hij zijn leven weer op te bouwen, maar de herinneringen aan wat hem is aangedaan, blijven hem achtervolgen.

Bron: BBC