Schoof blijkt derde keus: Geert Wilders wilde Marnix van Rij als premier

Dat Dick - Tikkie Tokkie - Schoof geen eerste keus was om namens Wilders premier te worden was bekend. Wilders wilde eigenlijk Plasterk. Maar hij blijkt het premierschap ook te hebben aangeboden aan Marnix van Rij.

Staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij is tijdens de formatie zelfs tweemaal door Geert Wilders benaderd: eenmaal om informateur te worden, en de tweede keer voor het premierschap. De 63-jarige bewindsman noemt de toenadering van de PVV-leider in een interview met Trouw ‘zeer eervol’, maar hij zag er toch van af.

Van Rij zei niet meteen nee tegen het premierschap. “Zo’n vraag krijg je niet iedere dag, misschien zelfs maar één keer in je leven. Maar soms komen er vragen op je bord die misschien een beetje onmogelijk zijn.”

De CDA’er voelde zich al ‘ongemakkelijk’ bij het idee als informateur aan het werk te gaan voor een coalitie waar zijn partij geen onderdeel van uitmaakte: “Moet ík nu als CDA’er de vorming van een dergelijk kabinet mogelijk maken?”. Partijleider Henri Bontenbal liet tijdens de formatie ook weten dat hij liever niet had dat CDA'ers een kabinet onder aanvoering van de PVV mogelijk zouden maken.

De vraag van Wilders was na lezing van het rapport van informateur Plasterk ‘snel’ beantwoord. Van Rij vindt dat Plasterk zijn werk niet goed heeft gedaan. “Hij had na 10 januari terug moeten gaan naar de Tweede Kamer. Zijn opdracht was klaar. De conclusie was namelijk dat NSC geen deel wilde uitmaken van een gewone meerderheids- of minderheidscoalitie. Er had eerst bekeken moeten worden of een centrum-links meerderheidskabinet mogelijk was, voordat je verder praat over een extraparlementair kabinet. Dat heeft Plasterk niet gedaan. Informateur Kim Putters deed dat wel.”

Wilders belde drie maanden later opnieuw. Plasterk had zich vanwege vragen rond zijn integriteit als kandidaat-premier teruggetrokken en PVV, VVD, NSC en BBB zochten nu een onafhankelijk premier, op afstand van de vier partijen. Op maandag 27 mei spraken de partijleiders met drie kandidaten, onder wie Schoof en Van Rij.

Van Rij trok zich na dat gesprek terug. De belangrijkste reden daarvoor was zijn gezin. “Als ik premier voor deze coalitie was geworden, zou dat een splijtzwam in mijn gezin zijn geweest. De negatieve reacties van mijn zes kinderen, die allen heel divers stemmen, stonden ook wel symbool voor mijn eigen worsteling.”