Alleen in Nederland 'geloven' we niet in mondkapjes: hebben we het mis?

Terwijl er wel degelijk signalen zijn dat het dragen van mondkapjes de verspreiding van het coronavirus op drukke plaatsen tegengaat, blijft de Nederlandse regering bij haar standpunt: ze zijn niet nuttig. Maar we staan steeds meer alleen in Europa.

Geen bewijsVolgens de Volkskrant heeft de mening van de regering over mondkapjes te maken met de grote invloed van het Outbreak Management Team (OMT) 'vol medici die hechten aan strenge bewijsvoering'. Zij zeggen dat er geen overtuigend wetenschappelijk bewijs is dat mondkapjes effect hebben. De belangrijkste viroloog van ons land, Jaap van Dissel, haalde woensdagavond een Noors overzicht aan. De conclusie was dat je misschien één besmetting voorkomt als je 200.000 mensen een week lang een mondkapje laat dragen. ‘Een buitengewoon klein effect.’

Natuurlijk draait het om wetenschappelijk bewijs, maar als dat er (nog) niet is, moet je misschien niet te rigide vasthouden aan je visie. Want in de Noorse conclusie staat ook dat 'in de húidige situatie in Noorwegen het dragen van een mondkapje geen nut heeft zolang je zelf geen klachten hebt of in de buurt bent van iemand met klachten'. Dat laatste weet je nooit zeker. Bovendien gaat de conclusie verder: 'Als de epidemiologische situatie verslechtert (met andere woorden: als er weer meer mensen besmet raken) dan moet het mondkapjesgebruik als voorzorgsmaatregel worden heroverwogen'. Zo stellig zijn de Noren dus helemaal niet.

Wel aanwijzingenHet wetenschappelijk bewijs voor mondkapjes is dun, maar er zijn wel zoveel aanwijzingen dat ze nut hebben dat onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), het Amerikaanse CDC en bijna alle Europese landen zijn gedraaid met hun standpunt. Ook in grote delen van Azië denken ze allang dat het mondkapje een middel is om ziekte-uitbraken in te dammen. "Bijna 40 procent van de besmette mensen heeft nauwelijks symptomen," legt onder meer professor aan de gerenommeerde universiteit van Stanford, Larry Chu uit. "Als zij praten, hoesten of niesen kunnen ze het virus toch verspreiden. Een mondkapje houdt de grote druppels tegen, waardoor ook de kleine druppeltjes minder ver komen." In onderstaand filmpje is te zien hoe dat werkt.

Stellige uitsprakenVolgens gedragspsychologen speelt mee dat de regering maandenlang heeft volgehouden dat mondkapjes geen effect hebben. Ze werden in het begin zelfs expliciet afgeraden, omdat ze schijnveiligheid zouden creëren. Dat laatste hoeft beslist niet waar te zijn. Er zijn signalen dat mensen juist nog meer gaan handen wassen als ze een mondkapje dragen.

"Als de overheid eerst zegt: dit werkt niet, en daarna dat het wel nodig is, dan wekt dat niet bepaald vertrouwen’’, zegt Frenk van Harreveld, hoogleraar gedragsbeïnvloeding aan de Universiteit van Amsterdam in het AD. "Natuurlijk, er kan sprake zijn van voortschrijdend inzicht. Maar terugblikkend is het misschien niet het beste geweest om zulke stellige uitspraken te doen over mondkapjes, terwijl de instanties nog niet alle kennis hadden. Het was beter geweest als ze hadden toegegeven: we weten nog niet of ze werken, dat gaan we nu onderzoeken. Nu is de overtuiging blijven hangen dat mondkapjes weinig bescherming bieden.’’

Wetenschappers maakten een visualisatie van het effect van mondkapjes:

Bron(nen): Live Science De Volkskrant AD