De stilte van de dood in Afghaanse kraamkliniek

“Dit is als de dag des oordeels voor mij. Ik voel zoveel verdriet. Kun je je voorstellen wat ik heb meegemaakt toen ik mijn kinderen zag sterven?” zegt Amina tegen de BBC

Ze heeft zes kinderen verloren. Geen van hen werd ouder dan drie jaar en een ander vecht nu voor haar leven. Er sterven nog veel meer kinderen dan voor de machtsovername door de Taliban. Wat het oude regime kreef volop geld uit het westen. De Taliban krijgt dat geld niet. En de eerste slachtoffers van die boycot zijn kinderen. Die gaan er door dood.

De zeven maanden oude Bibi Hajira is zo groot als een pasgeborene. Ze lijdt aan ernstige acute ondervoeding en bezet een half bed op een afdeling in het regionale ziekenhuis van Jalalabad in de oostelijke provincie Nangarhar in Afghanistan.

“Mijn kinderen sterven door armoede. Het enige wat ik ze te eten kan geven is droog brood en water dat ik opwarm door het buiten in de zon te zetten,” zegt Amina, bijna schreeuwend van angst.

Wat nog verwoestender is, is dat haar verhaal verre van uniek is - en dat er nog zoveel meer levens gered zouden kunnen worden met een tijdige behandeling.

Bibi Hajira is een van de 3,2 miljoen kinderen met acute ondervoeding die het land teistert. Het is een aandoening die Afghanistan al tientallen jaren teistert, veroorzaakt door 40 jaar oorlog, extreme armoede en een veelheid aan factoren in de drie jaar sinds de Taliban de macht overnamen.

Maar de situatie heeft nu een ongekende diepte bereikt.

Er liggen 18 peuters in zeven bedden. Zo gaat het dag na dag. Geen gehuil of gekir, de zenuwslopende stilte in de kamer wordt alleen verbroken door de hoge pieptonen van een hartslagmeter.

De meeste kinderen zijn niet verdoofd en dragen geen zuurstofmaskers. Ze zijn wakker, maar veel te zwak om te bewegen of geluid te maken.

De driejarige Sana deelt het bed met Bibi Hajira, draagt een paarse tuniek en haar kleine arm bedekt haar gezicht. Haar moeder stierf tijdens de bevalling van haar zusje een paar maanden geleden, dus zorgt haar tante Laila voor haar. Laila raakt mijn arm aan en steekt zeven vingers op - één voor elk kind dat ze verloren heeft.

In het bed ernaast ligt de driejarige Ilham, veel te klein voor zijn leeftijd, huid afschilferend van zijn armen, benen en gezicht. Drie jaar geleden stierf zijn zusje op tweejarige leeftijd.

Het is zelfs te pijnlijk om naar de eenjarige Asma te kijken. Ze heeft prachtige hazelnootkleurige ogen en lange wimpers, maar ze staan wijd open en knipperen nauwelijks terwijl ze zwaar ademt in een zuurstofmasker dat het grootste deel van haar gezichtje bedekt.

Dr. Sikandar Ghani, die over haar heen staat, schudt zijn hoofd. “Ik denk niet dat ze het zal overleven,” zegt hij. Asma's kleine lichaam is in een septische shock geraakt.

Ondanks de omstandigheden heerste er tot dan toe een stoïcijnse sfeer in de kamer - verpleegsters en moeders deden hun werk, gaven de kinderen te eten, kalmeerden hen. Het stopt allemaal, een gebroken blik op zoveel gezichten.

Asma's moeder Nasiba huilt. Ze doet haar sluier omhoog en leunt voorover om haar dochter te kussen.

“Het voelt alsof het vlees van mijn lichaam smelt. Ik kan het niet verdragen om haar zo te zien lijden,” huilt ze. Nasiba heeft al drie kinderen verloren. “Mijn man is arbeider. Als hij werk heeft, eten we.”

Dr. Ghani vertelt ons dat Asma elk moment een hartstilstand kan krijgen. We verlaten de kamer. Minder dan een uur later is ze overleden.

In de afgelopen zes maanden zijn er in het ziekenhuis zevenhonderd kinderen gestorven - meer dan drie per dag, vertelde de afdeling volksgezondheid van de Taliban in Nangarhar ons. Een duizelingwekkend aantal, maar er zouden nog veel meer doden zijn gevallen als deze faciliteit niet draaiende was gehouden door financiering van de Wereldbank en Unicef.

Tot augustus 2021 financierden internationale fondsen, die rechtstreeks aan de vorige regering werden gegeven, bijna alle openbare gezondheidszorg in Afghanistan.

Toen de Taliban de macht overnamen, werd het geld stopgezet vanwege internationale sancties tegen hen. Dit veroorzaakte een ineenstorting van de gezondheidszorg. Hulporganisaties kwamen in actie om te voorzien in wat bedoeld was als tijdelijke noodhulp.

Het was altijd al een onhoudbare oplossing en nu, in een wereld die door zoveel andere dingen wordt afgeleid, is de financiering voor Afghanistan verder geslonken. Ook het beleid van de Taliban-regering, met name de beperkingen voor vrouwen, heeft ervoor gezorgd dat donoren aarzelen om geld te geven.

De afgelopen drie jaar heeft de BBC meer dan een tien gezondheidsvoorzieningen in het land bezocht en gezien dat de situatie snel verslechterde. Bij elk bezoek aan een ziekenhuis hebben wzee kinderen zien sterven.