Europa beleefde jaar vol klimaatrampen, diverse records verbroken

 Voor Europa was 2023 een jaar vol klimaatrampspoed. Europeanen werden meer dan ooit geteisterd door 'extreme hittestress', in het verdroogde Griekenland woedde de grootste bosbrand die de EU ooit meemaakte en zo'n 1,6 miljoen mensen kregen te maken met overstromingen. Het is een greep uit het overzicht dat de Europese klimaatdienst Copernicus en de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) geven in hun jaarlijkse Staat van het Europese Klimaat. "De frequentie en ernst van extreme gebeurtenissen nemen toe", schrijven ze in het rapport.

Wereldwijd was het op aarde vorig jaar warmer dan ooit in de recente geschiedenis, vermoedelijk zelfs warmer dan in de afgelopen 100.000 jaar. In Europa waren de temperaturen in 2023 goed voor een gedeelde eerste plaats: het was gemiddeld net zo warm als in 2020. Geruststelling halen Copernicus en de WMO daar niet uit. Ze becijferen dat het nu 2,6 graden warmer is in Europa dan halverwege de 19e eeuw. Europa is van alle continenten het meest opgewarmd.

Stormen eisten vorig jaar 63 levens in Europa. Door overstromingen kwamen 44 mensen om, bosbranden eisten een net zo hoge tol. Niet alle rampen en slachtoffers zijn direct toe te schrijven aan klimaatverandering, maar het veranderende klimaat speelt volgens Copernicus en WMO een steeds grotere rol.

In Slovenië, Italië, Griekenland, Noorwegen en Zweden traden rivieren ver buiten hun oevers na hevige buien. De overstromingen veroorzaakten het grootste deel van de klimaatgerelateerde schade, die in totaal ruim 13 miljard euro bedroeg.

Door hitte overlijden ook steeds meer mensen in Europa. In ongeveer twintig jaar tijd is deze sterfte met zo'n 30 procent toegenomen. De opstellers van het rapport melden dat vorig jaar een recordaantal dagen sprake was van "extreme hittestress". De gevoelstemperatuur ligt dan boven de 46 graden. In sommige delen van Spanje, Italië, Griekenland, Frankrijk en Turkije telde 2023 tien van zulke dagen.

Door de hoge temperaturen en relatief weinig sneeuwval smelten de gletsjers in de Alpen verder weg. In twee jaar tijd hebben ze zo'n 10 procent van hun volume verloren.

Europa heeft aan de andere kant minder vaak last van extreme kou. De onderzoekers zien één ander positief punt: de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie stijgt sterk. Zo kwam 43 procent van de elektriciteit in Europa vorig jaar uit hernieuwbare bronnen, 7 procentpunt meer dan een jaar eerder. Zo vermindert Europa de uitstoot van broeikasgassen die de opwarming veroorzaakt.