Hard werken doordeweeks, veel drinken in het weekend: leidt jongerencultuur op het platteland tot meer psychische problemen?

West-Friese jongeren kampen gemiddeld vaker met psychische problemen dan de jeugd in de rest van Nederland. NH Nieuws vroeg deskundigen om een verklaring. De gesloten cultuur zou een oorzaak zijn. 

West-Friesland, een regio met zo'n 400.000 inwoners en Hoorn als grootste stad, kent een jongerencultuur zoals in veel dorpen: hard werken doordeweeks, veel drinken in het weekend en weinig over gevoelens praten, maar ook een grote betrokkenheid bij het gemeenschapsleven en de familie.

Corrien Waardenburg van de GGD vertelt dat het mentale welzijn van jongeren al veel langer achteruitgaat en zeker niet alleen in de kop van Noord-Holland. “Meer jongeren ervaren stress en druk. De grootste stressfactor is school, daarnaast zijn prestatiedruk en problemen thuis zaken waardoor jongeren druk ervaren.”

Maar Peter Jan Margry, hoogleraar cultuurwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, ziet enkele specifieke factoren die in West-Friesland een rol spelen. “West-Friesland is een gebied met een eigen karakter. In dit soort gebieden merk je dat, hoe meer een gemeenschap met elkaar omgaat, hoe vijandiger er wordt gedaan als er buitenstaanders bijkomen. Al helemaal als er sprake is van een gesloten cultuur."

De Amsterdamse Anna Prins die als schoolpsycholoog op een West-Friese middelbare school werkt, merkt ook op: “Ik vond de West-Friese cultuur in het begin wat stug, ik kon niet direct mijn aansluiting vinden. Mensen zijn hier wel eerder geneigd om zich terug te trekken en niet uit te spreken wat hun gevoel is. Voor mij is dat mijn werk, gevoelens uitspreken."

Filmmaker Leen van den Berg, die de documentaire 'Het verdriet van West-Friesland' maakte, vult aan: "De geslotenheid viel op. In grote groepen werd er wel gepraat en gelachen, maar oppervlakkig. Veel van die dorpen zijn of waren gesloten gemeenschappen. Iedereen ging naar dezelfde school, zat op dezelfde voetbalclub en ging naar hetzelfde café."

Die geslotenheid en het moeten aanpassen aan de lokale mores lijken kenmerkend voor bijna iedere dorpsgemeenschap in Nederland: jezelf zijn is er niet altijd mogelijk en afwijken van de norm wordt niet gewaardeerd. Dat kan bij jongeren die niet in het plaatje passen of willen passen tot psychische problemen leiden.

Toch zijn er ook voordelen, merkte Prins. “Ik heb wel gemerkt dat onder die buitenkant een warme, betrokken en familiegerichte binnenkant zit. Ik heb wel mijn plek gevonden en vind het heel fijn om hier te werken." Van den Berg: "Het heeft ook wel een lieve en kwetsbare kant, want de mensen kijken wel echt naar elkaar om."