Hoe strafbaar ben je als je een auto-ongeluk veroorzaakt omdat je in slaap valt?

Menig automobilist heeft het al eens meegemaakt: na een lange autorit ben je dood- en doodmoe. Je moet eigenlijk stoppen, maar je wil ook naar huis. Als je dan doorrijdt en een ongeluk veroorzaakt, heb je kans dat je veroordeeld wordt voor een misdrijf.

Althans, dat gebeurde een 50-jarige vrouw die enkele jaren geleden in slaap viel achter het stuur, op de verkeerde weghelft belandde en frontaal op een andere auto botste. De andere automobilist raakte zwaargewond. Ze werd in eerste instantie veroordeeld voor gevaarlijk rijgedrag, een overtreding dus. Maar in hoger beroep oordeelde de rechtbank van Arnhem dat het ging om het veroorzaken van ernstig letsel, een misdrijf. Daar staan veel hogere straffen op. De vrouw kreeg uiteindelijk 120 uur werkstraf en een half jaar voorwaardelijke rijontzegging.

"Het verschil is dat een misdrijf een veel zwaarder verwijt is", legt hoogleraar strafrecht Marc Groenhuijsen uit aan RTL Nieuws. "De straf kan bij een misdrijf dus ook hoger zijn. Bovendien krijg je bij een misdrijf een strafblad en kun je een rijontzegging krijgen."

Het hangt allemaal af van de omstandigheden. "Het is niet best als je in slaap valt tijdens het rijden. Als je weet dat je doodmoe bent, of je hebt de hele nacht niet geslapen, dan weegt dat mee. Maar als je zomaar, onvoorzien in slaap valt, dan kun je daar ook niks aan doen. Dan moet er dus meer bij komen kijken."

Maar het blijft heel lastig om zelf vast te stellen dat je te moe bent om te rijden. "Uit onderzoek in een rijsimulator blijkt dat mensen pas vrij laat merken dat ze in slaap vallen", zegt Marike Lancel, hoogleraar slaap aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Maar voor die tijd is er in de hersenactiviteit vaak al te zien dat ze af en toe even wegvallen."

Wat je kunt doen om wakker te blijven? "Het helpt om de verwarming uit te zetten of mee te zingen met de radio. Als je merkt dat je slaperig wordt, dan moet je echt handelen. Blijf dan niet rijden, maar ga bijvoorbeeld even een kop koffie drinken en doe een powernap in je auto. Dan is na een half uur de cafeïne ingewerkt en voel je je vaak al een stuk fitter."