Nederland als eerste van 27 lidstaten naar stembus voor Europa

DEN HAAG/BRUSSEL (ANP) - Nederland stemt donderdag als eerste EU-land voor het nieuwe Europees Parlement. Dat trekt de aandacht van de rest van Europa - ook omdat Nederland sinds de verkiezingsoverwinning van de PVV geldt als voorloper van een mogelijke Europese ruk naar rechts.

Van de 720 Europarlementariërs kiest Nederland er 31. Vijf jaar geleden werd de PvdA onder leiding van Frans Timmermans royaal de grootste partij. Maar ditmaal liggen de sociaaldemocraten, ook nu ze samen optrekken met GroenLinks, volgens opiniepeilers nek-aan-nek met de PVV van Geert Wilders. Die haalde in 2019 maar één zetel.

Dat de partij van Wilders het nu zoveel beter lijkt te gaan doen, tekent de opkomst van radicaal-rechts in Europa, klinkt het in Brussel. Ook in landen als Frankrijk, Italië en België staan medestanders van Wilders op winst.

De meeste EU-lidstaten stemmen zondag, en pas daarna mag de verkiezingsuitslag worden bekendgemaakt. Toch krijgt Nederland donderdagavond hoogstwaarschijnlijk al een betrouwbaar beeld van de uitslag. De NOS en onderzoeksbureau Ipsos komen meteen na het sluiten van de stembussen met een zogeheten exitpoll, een peiling onder kiezers die hebben gestemd. Doordat er minder zetels op het spel staan dan bij bijvoorbeeld de Tweede Kamerverkiezingen, is het minder waarschijnlijk dat in de werkelijke uitslag nog zetels verschuiven.

De opkomst bij de Europese verkiezingen in Nederland is nooit hoog. Vijf jaar geleden nam nog geen 42 procent van de kiesgerechtigden de moeite om naar de stembus te gaan. En dat was nog meer dan de keren daarvoor. Diverse Nederlandse lijsttrekkers voor het Europees Parlement vrezen dat de opkomst ditmaal niet heel veel hoger zal zijn.

De formatieperikelen in eigen land leiden mogelijk de aandacht af. De Europese campagne kwam traag op gang, en de lijsttrekkers zijn nauwelijks bekend. Het zijn ook nog eens de derde verkiezingen in Nederland in vrij korte tijd, waardoor er kans op stemmoeheid is. In maart vorig jaar waren de Provinciale Statenverkiezingen, in november die voor de Tweede Kamer en donderdag voor het Europees Parlement.