Door bots op sociale media gaan we anders denken

Bij verkiezingen in de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland en het referendum over de Brexit zijn veelvuldig ‘bots’ ingezet om de uitslag te beïnvloeden. Dat blijkt uit onderzoek van Ben Nimmo van het Amerikaanse Digital Forensic Research Lab. Deze bots – veelal van Russische makelij – zijn wiskundige algoritmen, die zich op sociale media en fora vermommen als mens. Zij verspreiden desinformatie en vertegenwoordigen extreme politieke opinies.

“Dit is een serieuze bedreiging voor de democratie”, zegt Lisa-Maria Neudert van het Computational Propaganda Project van de Universiteit van Oxford. Het betekent namelijk dat informatie die vaak is ‘geretweet’ niet betrouwbaar hoeft te zijn, informatie boven aan de tijdlijn niet per definitie populair is en via Twitter gekozen debatwinnaars niet daadwerkelijk steun onder de bevolking hoeven te genieten.

Sommige bots (re)posten slechts nieuwsberichten, maar anderen doen zich voor als mensen: ze liken, citeren, reageren en verspreiden propaganda. Dit gebeurt aan de hand van ‘botnets’ van soms duizenden nepaccounts, die vaak de activiteiten van ‘trollen’ – door mensen gestuurde nepaccounts – verspreiden.

Uit onderzoek blijkt dat deze botnets vooral extreem-rechtse politiek hebben gesteund. De campagnes van Donald Trump (VS), Marine Le Pen (Frankrijk) en AfD (Duitsland), als ook de Brexit-campagne, werden gesteund door bots. Onderzoeker Nimmo zegt dat alleen al op Facebook tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen zeker 80.000 Russische berichten zijn geplaatst, die zijn gezien door zo’n 126 miljoen Amerikanen. Ook kwam een netwerk van ruim 13.000 nep-accounts naar boven uit de Brexit-tijd. Aanhangers van Marine Le Pen in Frankrijk hadden een grote voorraad plaatjes met slogans klaar staan, die op een afgesproken tijdstip op sociale media werden verspreid.

Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen dat deze netwerken een echte rol hebben gespeeld bij Nederlandse verkiezingen. Wel heeft de partij Denk erkend trollen in te hebben gezet en werden Kuzu’s tweets door bots geretweet.