Cruijff ook taaltechnisch onnavolgbaar: "Italianen kunnen niet van je winnen, maar je kan wel van ze verliezen

Johan Cruijff was niet alleen als voetballer en trainer onnavolgbaar. Als je de beroemde nummer veertien hoorde praten, moest je soms even nadenken wat hij nou eigenlijk precies bedoelde. En dan was hij alweer verder, net als op het voetbalveld.

Zijn Amsterdamse dialect en voetbaljargon vormden de basis voor zijn taalgebruik, vol met paradoxen, tautologieën en pleonasmen. ,,Ik'', ,,we'' en ,,wij'' werden bij Cruijff steevast ,,je''. Voetballiefhebbers wisten vaak wat Johan bedoelde als hij zei: ,,Italianen kunnen niet van je winnen, maar je kan wel van ze verliezen''. Of: ,,als je op balbezit speelt, dan hoef je niet te verdedigen, want je hebt de bal''.

,,Logisch'', was een stopwoordje van Cruijff. Bijna alles vond hij logisch. Hij had dan ook veel opmerkingen waar geen speld tussen te krijgen was. ,,Als wij de bal hebben, dan kunnen zij niet scoren'', was er zo eentje. ,,Als je steeds te laat bent, dan moet je eerder vertrekken'', herhaalde hij met enige regelmaat. Cruijff had zelfs een oplossing voor het fileprobleem. ,,Als iedereen gewoon 140 kilometer per uur blijft rijden, dan is iedereen sneller van de snelweg af.''

,,Je gaat het pas zien als je het doorhebt'', vond Johan. ,,En vaak moet er iets gebeuren voordat er iets gebeurt.'' ,,Want je bent toch geen blinde als je ziet dat het niet goed gaat.'' Cruijff praatte vaak zo stellig, dat hij met dooddoeners wegkwam. Hij liet zijn toehoorders begrijpelijk knikken als hij zei: ,,als het niet goed gaat, dan gaat het niet goed''. Als de geboren Amsterdammer het over ,,geitenkaas'' in plaats van ,,gatenkaas'' had, kon hij je het gevoel geven dat hij het woord ,,geitenkaas'' nooit in de mond had genomen.

Als Cruijff zei: ,,utopieën die nooit gebeuren'', dan leek het wel of er iedere minuut onmogelijkheden werkelijkheid worden. In Catalonië hebben ze het nog steeds over ,,en un moment dado'', de letterlijke vertaling van ,,op een gegeven moment''. Bekender in Nederland is: ,,elk nadeel heb z´n voordeel''. ,,Voordat ik een fout maak, maak ik die fout niet'', zei Cruijff wel eens. ,,Toeval is logisch'' en ,,simpel is moeilijk'', rolden ook vaak over zijn tong. En dat was dan weer logisch.

,,In zeker zin ben ik waarschijnlijk onsterfelijk'', merkte Cruijff ooit op. Dat geldt zeker voor zijn taalgebruik, dat nu voortleeft.