Je kent vast de term 'hangry' wel, een samentrekking van de Engelse woorden hungry en angry. Maar ook van een slechte nachtrust krijg je een kort lontje, en daar is het woord 'tangry' – van tired en angry – voor uitgevonden. Je bent doodop en ineens irriteert álles je. Je voelt je boos en bent onredelijk tegen je omgeving. Maar wat gebeurt er precies in je hoofd als vermoeidheid je humeur op hol laat slaan? Italiaanse wetenschappers zijn dieper op deze interessante materie ingegaan.
Uitgeputte hersenen
Nieuw onderzoek van het Italiaanse Istituto di Scienze e Tecnologie dell'Informazione (IMT) laat zien hoe mentale vermoeidheid je hersenen letterlijk uitput. Het onderzoeksteam liet vrijwilligers zware mentale taken uitvoeren om ze flink moe te maken. Daarna mochten ze spelletjes spelen die frustratie en agressie opwekten, maar ook samenwerking vereisten.
En wat ontdekten de onderzoekers? Vermoeidheid schakelt als het ware de hersengebieden uit die normaal gesproken zorgen voor zelfbeheersing. Hoofdauteur Erica Ordali legt uit: “Langdurige inspanning van de zelfbeheersing kan leiden tot veranderingen in neurale activiteit in frontale corticale gebieden die cruciaal zijn voor gedragscontrole. Dit resulteert in een verhoogde neiging tot agressieve keuzes bij sociale interacties.”
Jekyll & Hyde
Herkenbaar? Je bent niet alleen. Brits onderzoek eerder dit jaar toonde aan dat negen op de tien mensen dit tangry-gevoel kennen. Eén op de vijf gaf zelfs aan zich als een compleet ander persoon te gedragen als ze moe zijn. De symptomen? Overreageren op kleine dingen (49 procent), klagen (43 procent), ongeduld (42 procent) en simpelweg niet willen praten (40 procent).
Het blijft daar niet bij. Een derde hangt geïrriteerd op tijdens een telefoongesprek (36 procent), kan zich niet focussen op werk (35 procent), of krijgt ruzie met hun partner (30 procent). Anderen eten junkfood (28 procent), vloeken (17 procent), of barsten in tranen uit (27 procent).
Slaapgebrek en snacken
Je humeur is niet het enige slachtoffer van te weinig slaap. Volgens slaapexpert Floris Wouterson consumeer je de dag na een korte nacht gemiddeld 300 extra calorieën. En nee, dat zijn geen geschrapte worteltjes en hummus. “Het zijn vooral de zoete, zoute en vette verleidingen die roepen. Je wordt letterlijk door je brein gekidnapt, het dwingt je als het ware naar dit soort voedingsmiddelen te grijpen – echt bizar!”
Hoeveel slaap heb je nodig?
Die magische acht uur slaap? Voor sommigen is dat een sprookje. Volgens Wouterson varieert de ideale hoeveelheid slaap per persoon. “Sommige mensen hebben voldoende aan 7,5 uur, terwijl anderen misschien wel 9 uur nodig hebben. Maar minder dan 6 uur slaap? Daar wordt niemand echt gezonder van. En meer dan 9 uur slapen is ook niet optimaal.”
26 minuten dutten
Als je niet aan je nachtrust komt, is er hoop in de vorm van een middagdutje. “Een kort dutje overdag kan je prestaties en alertheid ook aanzienlijk verbeteren”, zegt Wouterson. NASA-onderzoek uit de jaren ‘90 toonde aan dat een dutje van 26 minuten ideaal is: “Dit leidde tot een 43 procent verbetering in taakprestaties en een 50 procent toename in alertheid. Dutjes bieden ook andere voordelen: ze verlagen de bloeddruk, verbeteren zowel fysieke als cognitieve prestaties, versterken het geheugen, stimuleren creativiteit en maken je optimistischer.”
Dus, voel je je tangry? Misschien is het tijd om een half uurtje plat te gaan. Je hersenen (en iedereen om je heen) zullen je dankbaar zijn.