Moordlustige moeders in de apenwereld

Infanticide of kindermoord komt veel voor in de natuur. Het gebeurt meestal door mannetjesdieren, die het huidige nest (van een ander mannetje) willen opruimen om een nieuw te produceren. Het doden van de eigen jongen komt minder vaak voor, zeker als het gebeurt door de moeder. Toch kunnen we daar veel van leren om te verklaren waarom vrouwen soms hun kind vermoorden.

Neem nu de keizertamarins. Moeder tamarins hebben het zwaar: de draagtijd is lang (ongeveer 150 dagen) en ze krijgen vaak tweelingen met een behoorlijk gewicht. Ze moeten de 2 jongen meedragen tot die groot genoeg zijn om zelf door het bos te zwiepen. Het enige wat de last verlicht, is dat tamarins samenwerken om de jongen op te voeden, maar daarvoor moeten de omstandigheden gunstig zijn.

Een internationaal team, onder leiding van Laurence Culot van de Universiteit van Luik, trok naar het Amazonegebied in Peru om te bepalen waarom sommige jongen het overleven en andere niet. Als er minstens 3 behulpzame mannen in de groep waren, was de overlevingskans van de kleintjes 75%. Als er 2 of minder mannetjes waren, daalde die kans tot 42%. Als een aanstaande moeder de enige was die zwanger was, hadden de kleintjes 80% kans om minstens 3 maanden te overleven. Als er 2 of meer zwangeren waren waren, daalde dat tot 20%. Soms stierven de jonkies per ongeluk of door een onbekende reden, maar in een aantal gevallen werden ze opzettelijk gedood door de eigen moeder. Soms viel een jong (per ongeluk?) uit de boom en had de moeder daar weinig belangstelling voor. In één geval beet de moeder in het hoofd van de kleine, at zijn hersens op en een deel van zijn bovenlichaam. Op dat moment waren er minder dan 3 mannelijke helpers in de buurt en was een ander vrouwtje zwanger. Volgens de onderzoekers zijn de tamarin moeders heel goed in het inschatten van de overlevingskansen van hun jongen en als die kans gering is, besluiten ze dat ze daar beter geen energie meer in kunnen steken.

Zoals gezegd kunnen we daar ook wat van leren als het om mensenmoeders gaat, die hun kinderen doden. Ook zij hebben vaak te maken met onzekere bronnen van steun (sociaal, financieel) en een afwezige of onbetrouwbare man. Soms is er sprake van een postpartumdepressie. En een postpartumdepressie treedt ook vaker op als er iets mis is met de baby (ziekte, huilbaby, ...) en de moeder weinig sociale steun krijgt.

Bron(nen): Time