Oudste kind verdient vaak meer dan jongere kinderen. Waarom is dat?

Onderzoek heeft aangetoond dat oudste kinderen over het algemeen meer geld verdienen dan hun jongere broers en zussen. Dit fenomeen is waargenomen in verschillende landen en contexten.

Hoe dat komt? Er zijn verschillende theorieën. Een recente studie, uitgevoerd door onderzoekers die gegevens van in Denemarken geboren eerst- en tweedegeborenen tussen 1981 en 2017 hebben geanalyseerd, suggereert dat jongere broers en zussen tijdens hun eerste levensjaar twee tot drie keer meer kans hadden om voor ademhalingsaandoeningen in het ziekenhuis te worden opgenomen dan hun oudere broers en zussen. Deze gezondheidsverschillen op jonge leeftijd kunnen volgens de onderzoekers ongeveer 50% van het verschil in inkomsten tussen oudere en jongere broers en zussen verklaren. Jongere broers en zussen die meer blootgesteld waren aan virussen in hun kindertijd, hadden als volwassenen lagere inkomsten, mogelijk vanwege de impact van ernstige ademhalingsziekten op de hersenontwikkeling, wat later de mentale gezondheid kan beïnvloeden.

Andere studies hebben ook aangetoond dat oudste kinderen meer onderwijs en economisch succes hebben dan hun jongere broers en zussen. Een onderzoek onder Noorse mannen uit 2007 vond bijvoorbeeld een gemiddeld IQ-verschil van ongeveer 3 punten tussen eerst- en tweedegeborenen, wat zich vertaalde in een ongeveer 2% verschil in jaarinkomen. Een enquête van Career Builder onder Amerikaanse volwassenen uit 2011 wees uit dat het oudste kind het meeste kans heeft op een zes-cijferig salaris had.

Er zijn verschillende theorieën die deze verschillen kunnen verklaren. Een daarvan is dat ouders mogelijk minder investeren in de opvoeding van hun jongere kinderen. Een Zweedse studie uit 2017 toonde aan dat later geboren kinderen bijna een uur per week minder aan huiswerk besteedden, minder geneigd waren om boeken te lezen en meer tijd doorbrachten met televisiekijken of computergebruik. Ouders gaven ook aan minder tijd te besteden aan het bespreken van schoolwerk met hun later geboren kinderen.

Een andere mogelijke verklaring is het 'tutor effect', waarbij oudste kinderen baat hebben bij het helpen van hun jongere broers en zussen, wat hun cognitieve vaardigheden kan verbeteren. Dit effect begint zich rond de leeftijd van 12 jaar te manifesteren, wanneer oudere broers en zussen meer te onderwijzen hebben en jongere broers en zussen meer bereid zijn om te leren[.

Hoewel sommige onderzoeken hebben gesuggereerd dat de verschillen in IQ en persoonlijkheid tussen broers en zussen extreem klein zijn, wijzen de bovengenoemde bevindingen op een consistent patroon waarbij oudste kinderen een voorsprong hebben in zowel onderwijs als inkomsten.