Té schoon is ook niet goed: waarom het ruimtestation ISS een beetje vuil kan gebruiken

Je zou het niet verwachten, maar het ruimtestation ISS is eigenlijk té schoon. Dat blijkt uit onderzoek waarin wetenschappers maar liefst 803 monsters van oppervlakken in het ISS hebben onderzocht. De onderzoekers publiceerden hun bevindingen deze week in het vakblad Cell.

Hadden we altijd gedacht dat extreme hygiëne essentieel is voor de gezondheid van astronauten, nu blijkt dat het totale gebrek aan microbiële diversiteit op het ruimtestation mogelijk juist schadelijk is. Het ISS heeft namelijk het minst diverse microbioom van alle onderzochte menselijke leefomgevingen.

Er is een soort spectrum van microbiële diversiteit. Aan de ene kant heb je natuurlijke omgevingen zoals bossen en aan de andere kant extreem gecontroleerde omgevingen zoals het ISS. Hoe meer industrieel de omgeving, hoe armer het microbioom.

Blootstelling is nodig

Dit gebrek aan diversiteit is verontrustend omdat astronauten vaak kampen met hardnekkige huiduitslag, atypische allergieën en een verzwakt immuunsysteem tijdens ruimtemissies. Astronauten missen de blootstelling aan natuurlijke microben die essentieel zijn voor een gezond immuunsysteem, een fenomeen dat ook op aarde steeds vaker voorkomt door ons steriele stadsleven.

Het onderzoeksteam ontdekte dat de microben in het ISS vrijwel volledig van mensen afkomstig zijn, met name van de huid. Waar op aarde gebouwen ook microben binnenkrijgen via planten, bodem en buitenlucht, is het ISS volledig afgesloten en worden alle oppervlakken regelmatig ontsmet.

Unieke microbiële wereld

Interessant genoeg varieert de microbiële samenstelling per module. In de toiletmodule vonden de onderzoekers vooral darmbacteriën, terwijl in de eetruimte veel orale bacteriën werden aangetroffen. Dit laat zien hoe menselijk gebruik direct de microbiële omgeving beïnvloedt.

Ook chemisch gezien is het ISS een bijzondere plek. De onderzoekers vonden hoge concentraties synthetische chemicaliën zoals desinfectiemiddelen, vlamvertragers en plasticverzachters, substanties die in onze evolutionaire geschiedenis nooit voorkwamen.

Voor toekomstige langdurige ruimtemissies, zoals naar Mars, zouden astronauten mogelijk baat hebben bij een "vuilere" omgeving. De extreme leefomstandigheden in het ISS laten daarnaast zien dat ook te veel hygiëne op aarde nadelig kan zijn voor onze gezondheid.

Bron: Cell