Inflatie in decennia niet zo hoog: gaat het dezelfde kant op als in de jaren 70?

Een inflatie van 7,6 procent hebben we sinds de jaren 70 niet meer gehad. Toen volgde een loonprijsspiraal. Gaat dat nu weer gebeuren? De Volkskrant vroeg het economieredacteur Peter de Waard.

Hoe het destijds misging? "Dat zat hem voor een belangrijk deel in de zogenaamde loonexplosie. Vanaf 1964 eisten de vakbonden veel hogere lonen, met name in de industriële bedrijfstak, destijds nog de grootste werkgever van Nederland. De vakbonden konden hele bedrijfstakken lamleggen met stakingen. In 1964 volgde toen een loonstijging van maar liefst 15 procent."

Werkgevers berekenden de loonstijging door in hun producten, waardoor alles duurder werd, waarna werknemers weer hogere lonen eisten. De oliecrisis verergerde de situatie nog.

Toen kon de Nederlandse industrie de concurrentie met de lage lonenlanden niet meer aan en een groot aantal bedrijven ging failliet. De ambtenarensalarissen en daaraan gekoppelde uitkeringen waren torenhoog waardoor de overheid veel geld moest uitgeven en de rente opliep. De hypotheekrente steeg tot boven de 10 procent.

"Uiteindelijk spraken vakbonden en de werkgevers in 1982 af dat de lonen niet meer zo snel zouden stijgen: het Akkoord van Wassenaar. Tegelijkertijd bezuinigde het kabinet drastisch om inkomsten en uitgaven weer gelijk te maken, waardoor Nederland weer kredietwaardiger werd en goedkoper kon lenen. Zo zijn we langzaam maar zeker uit de spiraal geraakt. Die is daarna nooit meer teruggekeerd."

De Waard denkt dat het nu zo'n vaart niet zal lopen. De verwachting is dat de inflatie niet zo lang zal aanhouden. Daarnaast zijn er nu juist personeelstekorten en is onze economie veel meer verweven met Europa en de wereld.

"Momenteel zie je niet dat werknemers massaal hogere lonen eisen. Vakbonden hebben ook minder slagkracht dan in het verleden, doordat hun ledental zo is afgenomen. Als werknemers willen dat hun loon in de pas blijft met de inflatie, moeten ze lid worden van een vakbond: je kunt moeilijk stakingen afkondigen als mensen niet meedoen. Er is dus nog geen sprake van een loon-prijsspiraal."

Bron(nen): De Volkskrant