Het grote mysterie: hoe dodelijk is het coronavirus echt?

De hele wereld is in rep en roer, er zijn 11 miljoen besmettingen aan Het Virus en meer dan een half miljoen doden, de wereldeconomie is stilgevallen. Er is een vreselijk en dodelijk virus dat rondwaart.

Maar na zes maanden is nog altijd de vraag: hoe dodelijk?

De New York Times verdiept zich in de cijfers. Een betrouwbare schatting zou regeringen kunnen helpen om te voorspellen hoeveel doden er zouden vallen als het virus uit de hand zou lopen. Dat zou helpen, misschien, om de bevolking te motiveren zich aan de aanwijzingen te houden om verspreiding te vertragen.

Zo'n cijfer, de infection fatality rate (IFR), zou mensen in de gezondheidszorg kunnen vertellen wat ze kunnen verwachten als de pandemie zich verder uitbreidt in dichtbevolkte landen zoals Brazilië, Nigeria en India.

Donderdag kwam de Wereldgezondheidsorganisatie met een cijfer. Het was aan het eind van een tweedaagse online bijeenkomst van 1300 wetenschappers van over de hele wereld. Toen zei de hoofdwetenschapper van de WHO, Dr. Soumya Swaminathan, dat de consensus voorlopig was dat de IFR ongeveer 0,6 procent is - wat betekent dat het risico op overlijden lager is dan 1 procent.

103.693 dode Nederlanders

Hoewel ze dit er niet bij zei, is 0,6 procent van de wereldbevolking 47 miljoen mensen en 0,6 procent van de Nederlandse bevolking is 103.693 mensen. Het virus blijft/blijkt een behoorlijke bedreiging.

Maar klopt die 0,6? Dat zou je pas weten als iedereen besmet is geweest. Dat is nergens zo. We moeten het voorlopig doen met het aantal doden dat valt per land in relatie tot het aantal geconstateerde besmettingen, de Case Fatality Rate (CFR). Nu hebben landen zeer verschillende CFR's.

Volgens gegevens verzameld door The New York Times , had China (stand 3 juli) 90.294 gevallen en 4634 doden, wat een CFR van 5 procent is. De Verenigde Staten zitten daar dicht bij. Er zijn daar 2.811.447 besmette personen en 129.403 sterfgevallen gehad, dat is een CFR van ongeveer 4,6 procent. In Nederland ligt de CFR veel hoger: boven de 10 procent. In Europa lopen de cijfers ver uiteen. IJsland staat op minder dan 1 procent, België staat op 16 procent en Italië en Groot-Brittannië op 14 procent.

Sterftecijfers niet betrouwbaar

Er zitten 2 grote problemen aan de CFR. De uitslag wordt bepaald door het aantal testen: als je iedereen zou kunnen testen gaat de CFR omlaag. Getest worden vooral mensen die ziek zijn of zich ziek voelen. De mensen die niet ziek zijn, melden zich niet, ook als ze misschien wel besmet zijn.

Daarnaast is ook het sterftecijfer niet betrouwbaar. Ieder land heeft zijn eigen manier van tellen. Nederland is zuinig en telt alleen maar doden mee waarvan als een paal boven water staat dat ze stierven als gevolg van COVID-19. België neemt ook mensen mee waarvan je mag aannemen dat ze slachtoffer zijn van het virus. Daardoor lijkt het aantal virus-doden in België veel hoger.

Arme landen krijgen het zwaar

Tot nu toe is in de meeste landen ongeveer 20 procent van alle bevestigde Covid-19-patiënten ziek genoeg om geavanceerde ziekenhuiszorg nodig te hebben, zei dr. Janet Diaz, hoofd klinische zorg voor het noodprogramma van de WHO.

Of die patiënten overleven, hangt af van een groot aantal factoren, waaronder leeftijd, onderliggende ziekten en de beschikbare medische zorg.

Het sterftecijfer zal lager zijn in landen met een jongere bevolking en minder zwaarlijvigheid. Omgekeerd zouden de cijfers hoger moeten zijn in landen waar zuurstoftanks, ventilatoren en dialysemachines ontbreken en waar veel mensen ver van ziekenhuizen wonen. Dat zijn beide vaak de armste landen.

Bloedgroep maakt verschil

Maar er is meer. Het lijkt er op dat mensen met bloedgroep A een groter risico lopen. Die bloedgroep is relatief zeldzaam in West-Afrika en Zuid-Azië en zeer zeldzaam onder de inheemse volkeren van Zuid-Amerika.

De wereldwijde sterftecijfers zullen nog veranderen. Op enkele uitzonderingen na, zoals Iran en Ecuador, trof de pandemie eerst rijkere landen in Azië, West-Europa en Noord-Amerika waar geavanceerde medische zorg beschikbaar is.

Nu verspreidt het zich in India, Brazilië, Mexico, Nigeria en andere landen waar miljoenen mensen in sloppenwijken wonen en ziekenhuizen weinig middelen hebben.

Maar de sterftecijfers kunnen ook veranderen in rijkere noordelijke landen naarmate de winter nadert. De verspreiding van het virus in Europa en Noord-Amerika vond grotendeels plaats in de lente en zomer.

De winter moet nog komen

Veel experts zijn bang dat infecties en de dood in de herfst zullen toenemen, omdat kouder weer mensen binnenshuis dwingt, waar ze elkaar eerder zullen infecteren.

In alle acht grieppandemieën die sinds 1763 de Verenigde Staten troffen, werd een relatief milde eerste golf een paar maanden later gevolgd door een grotere, veel dodelijkere golf. En de meeste doden aan de Spaanse griep na de Eerste Wereldoorlog stierven in de tweede golf.

De Times concludeert: wie nu denkt dat het meevalt vergist zich ernstig. De komende 12 tot 18 maanden zullen er op de hele wereld en in alle landen nog heel veel doden bijkomen. Hoe hoog het risico op sterven is, is inderdaad nog altijd niet bekend. Maar het is hoog genoeg om zeer voorzichtig te zijn.

Bron(nen): New York Times