Hierom is piekeren wel degelijk nuttig

Van de gezondheid van je naasten tot de hoge energierekening, er is genoeg om 's nachts wakker van te liggen. Nutteloos denk je misschien, je kunt beter lekker slapen. Maar toch is dat piekeren beslist niet zinloos.

Psycholoog Bart Verkuil van de Universiteit Leiden, die er een boek over schreef, legt aan Quest uit dat we piekeren om mogelijke dreiging te slim af te zijn. "Vanaf het moment waarop het menselijk brein evolueerde tot een orgaan dat in staat was om toekomstscenario’s te bedenken, ontwikkelden piekergedachten zich als een beschermingsreactie tegen verwachte schade", verklaart Verkuil.

"Met onze grotere geheugencapaciteit konden we op basis van opgeslagen herinneringen voorspellen of er wellicht een gevaarlijke situatie zou ontstaan. En met de kennis van eerdere ervaringen gingen we alvast bijpassende reacties verzinnen."

Dat was van groot nut: we kwamen niet meteen in nood als er door droogte geen voedsel was, maar maakten ons van tevoren druk, zodat we een graanvoorraad aanlegden.

Tegenwoordig hebben we minder zorgen om voedsel en veiligheid, maar meer om emotionele en psychologische behoeften. "Ieder mens wil bij een groep horen, in vrijheid beslissingen nemen en het gevoel hebben ergens competent in te zijn." Het meeste maken we ons druk over relaties. "Een derde van ons gepieker gaat over andere mensen", weet Verkuil.

Waarom ook dat niet nutteloos is? "Allereerst kan piekeren aanzetten tot actie." Je zegt bijvoorbeeld nu echt je baan op / maakt het goed met je vriendin / wordt lid van de sportschool. "Ook zorgt het ervoor dat we beter kunnen omgaan met tegenslag. En toekomstgericht piekerdenken pakt soms voordelig uit." Het helpt om voorbereid te zijn op dingen die misgaan. Dan kun je er emotioneel gezien beter tegen.

Bovendien maakt piekeren onze prioriteiten duidelijk. "Alles waar wij in het leven waarde aan toekennen, is kwetsbaar en kan een aanleiding vormen tot bezorgdheid. Achter ieder piekerprobleem is daarom wel een waarde in het leven te ontdekken. Zorgen over je partner laten zien hoeveel je om hem of haar geeft", besluit Verkuil.