Hoe vaders hun dochters vormen

De vader is de eerste man in het leven van een dochter. De manier waarop hij haar tegemoet treedt, heeft een impact die veel verder gaat dan kindertijd en adolescentie. In de psychologie is de vader desondanks een weinig onderzocht onderwerp, schrijft de Frankfurter Allgemeine Zeitung Sinds ze in de jaren 1920 begonnen met het bestuderen van ouders, hebben ontwikkelingspsychologen zich op de moeder gericht. De veronderstelling is dat zij de eerste, meest noodzakelijke hechtingsfiguur voor het kind is. De vader kwam op de tweede plaats. Sommige onderzoekers schreven hem zelfs schadelijke invloeden toe. Van 1970 tot ongeveer 2000 onderzochten studies de vader als "dader", als verantwoordelijke voor misbruik binnen het gezin. De "afwezige vader" was ook een veelvoorkomend motief. In 2000 werd onder deze titel een boek gepubliceerd en in hetzelfde jaar beschreef een andere onderzoeker "Het verlangen naar de vader".

Inge Seiffge-Krenke heeft geholpen om het beeld van de vader te veranderen. De ontwikkelingspsychologe doet al 25 jaar onderzoek naar vaders.

Voor jonge kinderen maakt het verschil of ze met hun vader of moeder spelen, zegt zei tegen de FAZ. Volgens onderzoek zoeken spelende vaders meer lichamelijk contact. Vaders houden kussengevechten, jagen door het huis en klimmen in bomen. Ze brengen kinderen eerder in situaties die uitdagend en een beetje beangstigend zijn. Zo beschrijft Inge Seiffge-Krenke het: "Een gevoelige vader merkt wanneer het te veel wordt en reguleert het spel weer naar beneden." Ongeacht het geslacht is dit de manier waarop kinderen met angst of agressie leren omgaan.

Dochters aanmoedigen in hun autonomie is een centrale functie van de vader. "Ik kan het niet", "Ik durf het niet" - zulke uitspraken accepteren ze vaak niet. "Vaders brengen de boodschap over: 'Je kunt het, wees zelfverzekerd! Of ze stellen eisen als: 'Zet je schrap'," zegt Seiffge-Krenke. Vooral meisjes hebben er baat bij als hun vader in hen gelooft. Onderzoekers hebben dit autonomiebevorderende gedrag eerder bij vaders dan bij moeders waargenomen.

Studies hebben aangetoond dat ouders polaire patronen aannemen. In stereotype termen betekent dit dat moeders beter op de hoogte zijn van het dagelijkse leven van hun dochters. Ze duiken dieper in hun emotionele wereld en bespreken lichamelijke veranderingen tijdens de puberteit. Vaders praten minder met hun dochters, tonen minder angst voor hen en vertrouwen hen meer. Volgens deze stereotypen schommelen kinderen tussen de autonomiebeperkende moeder en de autonomiebevorderende vader. Volgens Seiffge-Krenke bieden de polen kinderen een "belangrijke ontwikkelingsstimulans". Dochters en zonen bevinden zich ergens daartussenin.

Hoe vaders bijdragen aan het huishouden beïnvloedt dochters ook op andere manieren - zoals een onderzoek uit 2014 van de University of British Columbia suggereert. Een team van sociaal psychologen ondervroeg 326 kinderen tussen 7 en 13 jaar over hun carrièreaspiraties. De onderzoekers gebruikten een vragenlijst om de rolopvattingen van de ouders te analyseren. Daarnaast zagen moeders en vaders een vrouwelijk of mannelijk gezicht op de computer, waaraan ze kenmerken zoals "thuis" of "werk" toekenden, evenals afbeeldingen van een wasmand of bureau. De onderzoekers leidden uit de combinaties onbewuste veronderstellingen af over genderrollen.

Het resultaat: zowel impliciete aannames als het gedrag van de vader beïnvloeden de carrièreaspiraties van de dochters. Hoe minder een vader het vrouwelijke gezicht associeerde met huishoudelijke eigenschappen en hoe meer tijd hij zei te besteden aan wassen, afwassen of strijken, hoe groter de kans was dat de dochters zichzelf zagen in een minder typisch vrouwenberoep, zoals astronaut of computerwetenschapper. De onderzoekers vonden een dergelijke correlatie niet voor zonen.

In haar boek "Vaders en dochters" gebruikt schrijfster Susann Sitzler haar eigen verhaal om licht te werpen op de functies die een vader vervult in het leven van zijn dochter. Ze schrijft: "Een goede vader stelt zijn superioriteit ter beschikking zodat zijn dochter kan groeien. Hij geeft kennis, tips en trucs door, en zijn dochter valt daar al vroeg in haar leven op terug. Als ze dat wil.