Wordt de PvdA van de dood gered?

In het Nederland van 2012 kan meer dan u denkt Ik moet me verontschuldigen bij Diederik Samsom. Op 11 april vroeg ik me in een opiniebijdrage op Mootz af of Diederik Samsom verstand had van politiek en de dodo van de sociaaldemocratie zou worden. Hij was toen net tot PvdA-leider gekozen en zich met ouderwetse nivelleringsideeën van zijn meest activistische kant laten zien. Alsof er sinds de tijd van Joop den Uyl niks veranderd was. Maar zie, nog geen half jaar later zorgde Samsom voor een wederopstanding van een al dood gewaande PvdA en gisteren koos de parlementaire pers Diederik tot politicus van het jaar. Heb ik dat even mooi fout gezien.
Op die keuze is weinig af te dingen, want wie alle politieke trends zo weet te logenstraffen, is een terechte winnaar. Het doet er ook niet veel toe dat de PvdA in de peilingen alweer vijftien zetels kwijt is van de achtendertig die er in september werden gehaald. In een parlementaire democratie telt alleen wat de kiezer in het stemhokje besluit. Tegelijk geven de huidige peilingen natuurlijk ook aan dat de kiezer op 12 september niet uit vertrouwen op Mark Rutte en Diederik Samsom heeft gestemd, maar uit ergernis over het voortdurende Haagse pandemonium. En toen wisten we nog niet hoe erg het zou worden.
Alle afkeer over de inkomensafhankelijke zorgpremie is vooral ten koste van de VVD gegaan, maar vlak ook de neergang bij de PvdA niet uit. Alleen zijn we daar al zo aan gewend geraakt, dat niemand meer opkijkt van een PvdA die zich in april eerst tegen een 'lenteakkoord' keert waarbij een Kamermeerderheid over de eigen schaduw is heengestapt, om een paar maanden later in rap tempo een kabinetsakkoord met zoveel losse einden te sluiten dat de oude Drees zich in zijn graf zou omdraaien.
En dat allemaal in zijn naam, want Drees wordt herinnerd vanwege zijn financiële degelijkheid en opperde in 1957 al de mogelijkheid dat de AOW-leeftijd ooit bij een stijgend aantal gepensioneerden omhoog zou moeten. Dat zijn zoon, de jonge Drees, in een rapport uit 1987 tot andere conclusies kwam, is vergeten. Diederik Samsom zegt voor een nieuwe generatie politici te staan die alles even gaat oplossen wat de Haagse politiek de afgelopen tien jaar heeft laten liggen. Alsof de PvdA daar in de persoon van Wouter Bos niet zelf voortdurend bij is geweest. (Tijdens de kabinetsformatie dit najaar speelde Bos weer een grote rol.) Het wonderlijke is echter dat dat de linkse kiezers daar niet mee lijken te zitten en de PvdA als puntje bij paaltje komt telkens weer een nieuwe kans lijken te gunnen.
Anders valt niet te verklaren waarom de SP in de beslissende weken zo in de kiezersgunst daalde. En waar de achterban van de VVD de afgelopen weken op de achterste benen stond en premier Rutte een blauw oog bezorgde, werd het Samsom niet aangerekend dat hij de inkomensafhankelijke zorgpremie weer had losgelaten.
En dat terwijl het eigen congres juist daarvoor zo hard had staan klappen. Zou de ooit zo kritische achterban van de PvdA Diederik het groene licht hebben gegeven vanwege zijn blauwe ogen? Je zou het bijna denken, maar het is niet aan mij om nog in de sociaaldemocratische ziel te kijken. Van al die grilligheid, zo heel anders dan in de tijd van Drees, heb ik duidelijk geen verstand.
Blijft de vraag of onze nieuwste politicus van het jaar de sociaaldemocratie voor uitsterven gaat behoeden. Hij heeft er in september in elk geval voor gezorgd dat zij niet ten onder is gegaan en een historische machtsovername van de SP op links voorkomen. Dat is zeker een felicitatie waard. En het is een bewijs van leven na de dood. Ik kan niet anders concluderen dan dat Diederik Samsom voor sociaaldemocratische begrippen een godswonder heeft verricht. In het Nederland van 2012 kan meer dan u en ik denken.