Gezellig vuur met dodelijke bijwerkingen: je open haard vermoordt jou en je omgeving langzaam

Je geniet misschien van je open haard of houtkachel. Maar de rook vermoordt jou en je buren langzaam. Want er komt veel gif uit jouw gezellige vuur.

Houtrook bevat schadelijke stoffen, zoals fijnstof, roet en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s), die direct invloed hebben op de luchtkwaliteit en de gezondheid van mensen. Fleur Froeling, onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, stelt vast dat deze stoffen, afhankelijk van hoe en wat men stookt, kunnen leiden tot kortademigheid en een verhoogd gebruik van medicijnen. Ze benadrukt dat zelfs moderne houtkachels 450 keer meer luchtvervuiling kunnen veroorzaken dan een gasgestookte verwarming.

Mensen met longziekten zoals astma, COPD, en chronische bronchitis worden het zwaarst getroffen door houtrook. Onderzoek wijst uit dat bij een kwart van de mensen met een longaandoening houtrook een longaanval veroorzaakt. Bovendien leidt het in veel gevallen tot een verhoogde medicijninname, wat aangeeft hoe direct en ernstig het effect op hun gezondheid kan zijn.

Houtstook veroorzaakt volgens het RIVM ongeveer 23% van de fijnstof in Nederland, een hoger percentage dan het autoverkeer. Het Longfonds wijst erop dat dit bijdraagt aan de slechte luchtkwaliteit in het hele land. In steden zoals Utrecht overschrijden de fijnstofwaarden op meer dan 79 dagen per jaar de veilige grens, wat volgens experts schadelijk is voor de volksgezondheid.

Met de groeiende bewustwording over de schadelijke effecten van houtrook overweegt Utrecht als eerste gemeente een verbod op houtkachels en open haarden vanaf 2030. Het Longfonds en onderzoekers zoals Froeling steunen deze plannen, maar wijzen erop dat dit verbod alleen effect zal hebben als omliggende gemeentes ook actie ondernemen. Anders kan de luchtvervuiling in Utrecht nog steeds negatief worden beïnvloed door houtstook in nabijgelegen gebieden.

De hout- en kachelbranche stelt dat goedgekeurde kachels en droog hout de uitstoot kunnen verlagen. Froeling en andere deskundigen zien hier echter weinig heil in. Zij zijn van mening dat verbeterde kachels en stooktips vaak eerder leiden tot een toename in houtstook, omdat mensen dit als een groene licht beschouwen om vaker de kachel te gebruiken.