Mysterieuze megakraters in Siberië: een griezelig natuurfenomeen verklaard

Gigantische natuurlijke explosies die enorme gaten achterlaten in de Siberische permafrost: wetenschappers breken zich hier al jaren het hoofd over. Maar nu lijkt er eindelijk een verklaring voor deze mysterieuze megakraters te zijn gevonden.

Tien jaar geleden ontstond de eerste krater, als uit het niets, in het ijzige noorden van Rusland. Het gat was tientallen meters breed, omringd door brokstukken van ijs en stenen, en niemand wist waarom en hoe het was verschenen.

Klimaatverandering zet alles in beweging

Inmiddels zijn er in de noordelijke poolgebieden al meer dan twintig van deze megakraters ontdekt. Die allereerste, ontdekt in 2014, had een indrukwekkende doorsnee van zeventig meter en reikte liefst vijftig meter diep de grond in. Sindsdien zijn er meerdere – en nóg grotere – exemplaren bij gekomen. Wetenschappers vermoeden dat er in de toekomst nog meer van deze kraters zullen verschijnen, mogelijk zelfs in nog grotere formaten.

De eerste verklaringen waren ronduit spectaculair: misschien was er een meteoriet ingeslagen, of – wie weet – iets buitenaards geland? Maar volgens nieuw onderzoek van CNN is het antwoord minder vergezocht en komt de oorzaak van deze reusachtige gaten van binnenuit: explosies in de bevroren bodem, ook wel bekend als permafrost.

Permafrost: de grond die nooit zou ontdooien

Permafrost is, zoals de naam al doet vermoeden, permanent bevroren grond die twintig procent van het aardoppervlak beslaat, met een groot deel daarvan in Siberië en de poolgebieden van Rusland.

Onder deze bevroren laag bevindt zich een onverwachte boosdoener: methaanhydraat, een soort ijs waarin brandbaar methaangas zit opgesloten. Dit methaangas is de directe veroorzaker van de explosies, maar de bron van de ontsteking ligt in de opwarming van de aarde, schrijft CNN.

Methaanreservoirs

De stijgende temperaturen doen de permafrost smelten, waardoor het ijs verandert in water. Dit proces zorgt voor scheuren in de bodem, en wanneer zo'n scheur een methaanreservoir bereikt, dan daalt de druk plotseling en spuit het gas explosief naar boven – met een allesverwoestende knal als resultaat.

Het resultaat van deze ondergrondse drukketel? Enorme kraters die zomaar honderden meters breed en tientallen meters diep kunnen zijn. Wetenschappers vergelijken het met een band die je blijft oppompen tot hij klapt. Het lijkt bijna een vulkaanuitbarsting, met stenen en ijs die tientallen meters de lucht in worden geslingerd.

Allesverwoestende explosies

Met de verder stijgende temperaturen voorspellen onderzoekers dat Rusland in de toekomst steeds meer van dit soort explosieve kraters zal gaan herbergen. Gelukkig voor de bewoners zijn de getroffen gebieden meestal dunbevolkt, waardoor het risico op grote schade aan woningen of infrastructuur gering is.

Wetenschappers trekken echter graag deze bevroren gebieden in om de gaten te onderzoeken. De huidige theorie, beschreven in het vakblad Advancing Earth & Space Sciences, is voorlopig nog een werkhypothese, maar ligt in elk geval mijlenver verwijderd van eerdere wilde theorieën over meteorieten of buitenaardse bezoekers.

Wetenschappers aan het werk in een Siberische krater

Bron: CNN

Lees ook

CCHF: Klimaatverandering kan dodelijk virus naar ons brengen

Klimaatverandering: Milton is de orkaan die wetenschappers vreesden

Klimaatverandering bedreigt wintersport

Tien keer zoveel kans op grote bosbranden in Europa door klimaatverandering

Klimaatverandering zorgt ervoor dat de dagen langer worden