China en Rusland werken samen om noordelijke passage te controleren, VS ongerust

Rusland is druk bezig met het aanleggen van havens en het opknappen van installaties langs zijn noordelijke kustlijn. Dit alles om de controle te krijgen over een steeds vaker ijsvrije scheepvaartroute. En Poetin krijgt daarbij hulp van China. De Verenigde Staten maken duidelijk dat Rusland hiermee ook zijn militaire aanwezigheid in de regio versterkt, zegt defensiespecialist Dick Zandee.

"Rusland ziet in dat die route geld kan opleveren," zegt Rusland-verslaggever Joost Bosman op BNR. De route kan, dankzij smeltend ijs, de afstand tussen Europa en Azië met de helft verkorten. “Rusland claimt daarom grote delen van die route en vindt dat transportschepen moeten betalen om ze te gebruiken.”

Chinese schepen maken al volop gebruik van deze route, iets wat westerse rederijen nog niet aandurven, aldus Bosman. "Zij bekijken het op de lange termijn." Bovendien investeert China in de benodigde infrastructuur, zoals brandstofbevoorrading.

Het Pentagon sloeg dinsdag alarm. "We hebben een groeiende samenwerking gezien tussen China en Rusland in het Noordpoolgebied op commercieel gebied, waarbij China een belangrijke financier is van de Russische energiewinning", aldus plaatsvervangend minister van Defensie Kathleen Hicks.

Zandee legt uit dat er momenteel nog ijsbrekers nodig zijn om de route te bevaren. "Daardoor is die vaarroute langs de Russische kust nu relatief duur en vanuit commercieel oogpunt niet zo heel interessant. Want je moet niet alleen de Russen betalen, ook de verzekeringen op de schepen zijn veel hoger omdat de risico's groter zijn."

Als de Noordpool tegen 2050 volledig ijsvrij zou zijn in de zomer, verandert de situatie drastisch, stelt Zandee. “Dan moet je niet meer door territoriale wateren van Rusland varen, maar door internationale wateren. Dat is nu nog niet aan de orde.”

Het gebied is echter niet alleen economisch interessant; het heeft ook een belangrijke geostrategische waarde. De afstand tussen de VS en Rusland is het kortst over de noordpool. Rusland versterkt er zijn militaire aanwezigheid en claimt onderwater bergruggen die het beschouwt als een extensie van zijn eigen economische zone. "Op basis daarvan zouden ze de Verenigde Staten daar de toegang kunnen ontzeggen," waarschuwt de defensiespecialist.