Geert Wilders verspeelt zijn laatste kans

Het eerste debat van het nieuwe kabinet ontaardde in een puinhoop. En dat kwam door een man: Geert Wilders.

Sinds hij de PVV stichtte is dit zijn tweede kans om zetels om te zetten in macht. De eerste keer, tijdens het eerste kabinet-Rutte, vergooide hij zijn kans door zijn beloften te breken en zich niet aan de afspraken te houden. Hij liep weg toen het moeilijk werd. Rutte trok een conclusie: hij wilde nooit meer met Wilders samenwerken.

Hij hield zich aan die afspraak.

Zijn opvolger Yesilgoz meende het nog een keer te moeten proberen. Zij besloot dat de twee miljoen kiezers op de PVV het verdiende deel van de macht uit te maken. Wilders beloofde dat hij de fouten van 2010 niet zou herhalen, dat hij zijn afspraken zou nakomen, dat hij zich zou gedragen zoals een verantwoordelijk politicus betaamt.

Hij hield zich niet aan die afspraak.

Tijdens de onderhandelingen over het 'hoofdlijnenakkoord' leek er werkelijk een nieuwe Wilders te zijn opgestaan. Hij sloot talrijke compromissen en ging akkoord met zaken waar hij altijd fel tegen was. Zo gaat de steun aan Oekraïne door en wordt het klimaatbeleid gewoon doorgezet. Wilders, een bondgenoot een zelfverklaarde vriend van Rusland, was tegen de steun aan Oekraïne. En hij streed fel tegen de aanpak van de opwarming van de aarde, die volgens hem er niet is, of niet aan de mens ligt.

Het ging mis in de laatste fase van de formatie, toen de bewindslieden werden gekozen. Hij droeg de extreemste aanhangers van zijn racistische overtuigingen voor. Hij kwam met kandidaten waarvan hij wist dat die voor VVD en NSC niet te verteren zouden zijn. Bovendien zijn sommige van zijn bewindspersonen niet capable om een departement te leiden. Maar dat vond hij best: het zijn zijn vertrouwelingen die zullen doen wat hij wil.

Dat maakte duidelijk dat Wilders het zijn eigen kabinet-Schoof zo moeilijk mogelijk wilden maken.

Gisteren bleek dat Wilders zelf ook actief het kabinet saboteert. Nu het kabinet er eindelijk zit spelen prominente PVV’ers de bedenkelijke hoofdrol. Zij blijken zich niet te realiseren dat regeren met verantwoordelijkheid te maken heeft. De selectie van de ministers Reinette Klever (Ontwikkelingshulp) en Marjolein Faber (Asiel) was al een waagstuk, donderdag bleek ook vicepremier Fleur Agema zich niet te realiseren dat niet het partijbelang, maar het landsbelang op haar schouders rust.

Telegraaf-commentator Wouter de Winther - voorheen een warm voorstander van een regering met de PVV is er helemaal klaar mee: "Het gaat allang niet meer over PVV-uitspraken over hoofddoekjes of omvolking, zoals de linkse oppositie graag wil doen laten geloven. Uit de prille coalitie gutst het onderlinge gif van verstoorde verhoudingen inmiddels met adembenemende hoeveelheden."

"Partijleiders vechten elkaar publiekelijk de tent uit, VVD-aanvoerder Dilan Yesilgöz beschuldigde Wilders, Omtzigt las de PVV-leider de les. Wilders mepte op de hem vertrouwde wijze hard terug naar zijn coalitiegenoten. Achter de schermen bleek het bijkans nog erger. Getuigen meldden bijvoorbeeld een brullende PVV-vicepremier Fleur Agema tegen de nieuwe premier Dick Schoof. Het werd door aanwezigen niet eens ontkend. Intussen klonk in de VVD onverholen twijfel of Wilders überhaupt wel wil dat het kabinet in het zadel blijft. Tijdens. Het. Debat. Over. De. Regeringsverklaring."

Effect: niemand vertrouwt Wilders meer. Na dit kabinet komt er voor Wilders geen derde kans. Zijn enige kans om na dit debacle nog te gaan regeren is als hij de meerderheid op zijn eentje haalt, of met satellieten als BBB en Ja21. Als dat niet lukt - en dat zal niet lukken - zal hij de rest van zijn dagen een machteloze schreeuwlelijk en ophitser blijven.