'Slimme truc' in slavernijexcuus van Rutte maakt rechtszaken vrijwel kansloos

De excuses voor het slavernijverleden van Nederland werden overwegend goed ontvangen. Premier Mark Rutte kreeg van alle kanten complimenten voor zijn woordkeuze. Nazaten die hopen op herstelbetalingen komen echter van een koude kermis thuis.

Er zit een slimme truc in het slavernijexcuus, waardoor een gang naar de rechter voor herstelbetalingen vanwege misdaden tegen de menselijkheid vrijwel kansloos is, aldus rechtsfilosoof Wouter Veraart in Trouw.

Hier en nuRutte zegt in zijn slavernijexcuus: “Wij, levend in het hier en nu, kunnen slavernij alleen in de aller duidelijkste bewoordingen erkennen en veroordelen als misdaad tegen de menselijkheid.” Dit klinkt mooi, maar er zit een juridische disclaimer in verstopt.

Door 'in het hier en nu' toe te voegen, en in de Kamerbrief te spreken over de kijk op slavernij 'naar de huidige juridische en morele normen en waarden', staan nazaten bij de rechter met lege handen. Koloniale slavernij wordt pertinent niet 'met terugwerkende kracht' gezien als misdaad tegen de menselijkheid, iets wat juridisch niet kan verjaren in het strafrecht.

Dubbelzinnig“De speech zit retorisch heel vernuftig in elkaar, maar eigenlijk wordt daarin slechts gezegd: toen mocht het wel en nu vinden we dat erg. Dat is hetzelfde als zeggen: volgens huidige morele en juridische maatstaven is het jammer dat mensen van hetzelfde geslacht in de middeleeuwen niet met elkaar mochten trouwen. Het betekent niet zoveel en het is juridisch onbevredigend”, legt Veraart uit.

“De angst voor de minieme kans dat een rechtszaak ooit tot een succes zou kunnen leiden, heeft in elk geval gezorgd voor een formulering die bij nadere beschouwing hoogst dubbelzinnig is. Volmondige excuses voor het koloniale slavernijverleden zouden geen verborgen disclaimer moeten bevatten.”

Bron(nen): Trouw