Bhugwandass: jongeren in extreem isolement in jeugdzorg

DEN HAAG (ANP) - Jongeren die op een speciale afdeling van de gesloten jeugdzorg belanden, leven daar in extreem isolement. Gemiddeld brengen ze meer dan twintig uur per dag alleen door op de afdeling Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie (ZIKOS). Dat zegt Jason Bhugwandass, die zelf als kind uit een probleemgezin op de jeugdzorg terechtkwam en zich als ervaringsdeskundige nu inzet voor andere jongeren. Daarvoor werd hij enkele jaren geleden uitgeroepen tot Amsterdammer van het Jaar.

Bhugwandass sprak voor een rapport met 51 jongeren die in de jeugdzorg hebben gezeten. Hij presenteert dat dinsdag. De jongeren zeggen dat medewerkers straffen gebruiken om psychiatrische klachten van de jongeren te beteugelen. "Het leidt ertoe dat veel jongeren hun emoties niet meer uiten en hun mening niet meer durven geven." Bhugwandass spreekt van "een extreem repressief klimaat", met meldingen van "psychisch, fysiek en seksueel geweld", waarin ze worden "gekleineerd, vernederd, uitgescholden of gemanipuleerd door groepsleiders".

Volgens Bhugwandass heeft geen enkele ondervraagde jongere gezegd dat de groepsleiders in staat waren te helpen. Hij zegt dat jongeren niet veilig zijn op de ZIKOS-afdelingen, dat niet is bewezen dat de afdelingen werken, en dat die daarom zo snel mogelijk moeten sluiten.

Risico voor zichzelf

ZIKOS-afdelingen zijn bedoeld voor jongeren van 12 tot 18 jaar die zowel acute psychiatrische nood als complexe gedragsproblemen hebben. Daardoor zijn ze een risico voor zichzelf, ze kunnen zichzelf verminken of een zelfmoordpoging doen. Een van de jongeren met wie Bhugwandass sprak voor het onderzoek maakte vorige maand op 19-jarige leeftijd een einde aan haar leven.

In heel Nederland zijn achttien plekken op zulke afdelingen. Twaalf daarvan zijn in Harreveld en zes in Zetten, alle in de provincie Gelderland. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) ging onlangs op beide locaties langs voor een onaangekondigde controle. Tijdens het bezoek bleek volgens de inspectie dat de hulp op de afdelingen "niet toereikend" was. Aanleiding voor dat bezoek waren de verhalen van de jongeren tegenover Bhugwandass.