DJI: maatregelen voor sociale veiligheid in vrouwengevangenissen

DEN HAAG (ANP) - De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) neemt maatregelen om de sociale veiligheid in vrouwengevangenissen te vergroten. In een interview met de Volkskrant zegt directeur-generaal Wim Saris dat de dienst bijvoorbeeld stopt met het zogeheten visiteren van gedetineerden, waarbij de gevangenen zich moeten uitkleden om te controleren of ze iets mee naar binnen smokkelen. In plaats daarvan wil de DJI met bodyscans gaan werken, uiterlijk in maart volgend jaar.

Volgens Saris is visiteren met name voor vrouwelijke gedetineerden heel ingrijpend, omdat een groot deel van hen eerder slachtoffer is geweest van misbruik of huiselijk geweld. In het algemeen zijn mannen te lang als norm gehanteerd, zegt hij in de krant. "Vrouwengevangenissen zijn eigenlijk een tekortschietende kopie van mannengevangenissen. Daarom gaan we er meer rekening mee houden dat vrouwen in detentie specifieke behoeften hebben, op allerlei gebieden: van zorg tot seksualiteit. De balans tussen zorg en veiligheid is echt anders dan bij mannen."

De maatregelen van de DJI volgen op een onderzoek naar de sociale veiligheid in vrouwengevangenissen dat de Universiteit Leiden in opdracht van de dienst heeft uitgevoerd en dat woensdag is gepubliceerd. De onderzoekers concluderen dat niet-integer gedrag, zoals seksueel wangedrag, pesten en discriminatie, een structureel probleem vormt in vrouwengevangenissen. Uit angst voor represailles durven gedetineerden dat vaak niet te melden.

Niet bespreekbaar

Ook blijkt uit het onderzoek dat er binnen vrouwengevangenissen niet openlijk over seksuele intimiteit wordt gesproken. Daardoor wordt seksueel wangedrag onvoldoende herkend en is het moeilijk om het bespreekbaar te maken. In 2023 kwam de Inspectie Justitie en Veiligheid in een vernietigend rapport over de vrouwengevangenis in het Utrechtse Nieuwersluis tot vergelijkbare conclusies.

In Nieuwersluis zijn volgens de DJI in datzelfde jaar aangescherpte maatregelen genomen die nu ook in andere vrouwengevangenissen worden doorgevoerd. Zo komen er speciale brievenbussen waar gedetineerden anoniem iets kunnen melden. Ook zijn er vertrouwenspersonen aangesteld.

Saris zegt in de Volkskrant nog dat het taboe op seksualiteit moet verdwijnen. "Ik denk dat we veel ongemak kunnen wegnemen door duidelijker beleid te formuleren en collega's op de werkvloer niet alles te laten oplossen", stelt hij.