IND betaalde al bijna evenveel aan dwangsommen als in heel 2023

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft in de eerste vier maanden van dit jaar al 9,9 miljoen euro aan dwangsommen uitbetaald. Dat blijkt uit cijfers die dinsdag zijn gepubliceerd. In heel 2023 moest de IND 11,3 miljoen euro aan dwangsommen betalen. De dienst kan een dwangsom opgelegd krijgen als het niet lukt om op tijd te beslissen over bijvoorbeeld een asielprocedure.

Volgens een woordvoerster van de dienst worden de wachttijden door de grote hoeveelheid werk steeds langer. Ook wachten steeds meer mensen langer dan eigenlijk mag op een besluit.

De IND krijgt al jaren meer aanvragen voor verblijf in Nederland dan de dienst aankan. Een aanvraag voor bijvoorbeeld asiel of een verblijf voor werk moet binnen een bepaalde tijd zijn afgerond. Als dat niet gebeurt, kan de aanvrager naar de rechter stappen. Die legt dan een dwangsom op: de IND moet diegene een bedrag betalen per dag dat het besluit uitblijft.

In 2022 kreeg de IND bijna 20.000 van zulke ingebrekestellingen. In totaal moest de dienst toen 3,4 miljoen euro uitkeren. Vorig jaar ging het om 28.670 ingebrekestellingen.

Afgelopen september wijzigde volgens een woordvoerster de manier van registreren van het aantal ingebrekestellingen, waardoor het aantal van begin 2024 niet te vergelijken is met dat van de jaren hiervoor. Maar het bedrag dat de IND aan dwangsommen moet uitkeren lijkt dus wel een stuk hoger uit te komen dan vorig jaar.

Naast een hoger aantal aanvragen dan de IND aankan, wordt ook het werk steeds complexer. Daarom vraagt de dienst dinsdag aan beleidsmakers in Den Haag om aan tafel te mogen zitten bij de uitwerking van het hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen. "Dat is belangrijk, omdat zo het perspectief van de uitvoering direct meegenomen kan worden bij de ontwikkeling van nieuw beleid." Volgens een woordvoerster schuift de IND niet standaard aan bij het begin van een nieuwe kabinetsperiode.

Wat de gevolgen zijn van de plannen voor migratie in het hoofdlijnenakkoord, zegt de dienst nog niet. Dit omdat het akkoord nog uitgewerkt moet worden. "Dat de gevolgen groot kunnen zijn, is duidelijk." De partijen willen onder meer een 'asielcrisis' uitroepen, waarna het voor een periode van maximaal twee jaar mogelijk moet worden om bijvoorbeeld asielaanvragen op te schorten.

Volgens de IND schommelt daarnaast het budget voor de dienst de komende jaren. Een grote afname van het budget zou "een desastreuze impact" hebben.