Mark Rutte is de regie over de formatie kwijt

De Tweede Kamer hervat donderdag het debat over de misgelopen verkenning, zodra de gevraagde documenten ontvangen zijn. Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) hadden woensdag op verzoek van de Kamer opheldering willen geven over wat er is gebeurd, maar de fracties wilden eerst alle achterliggende stukken ontvangen.

Toen de informatie begin van de avond nog steeds niet binnen was, besloot een geïrriteerde Kamer het debat uit te stellen tot donderdagochtend. Mark Rutte probeerde in het debat de chaos nog te bezweren en een deel van de stukken toch geheim te houden, maar hij leed een gevoelige nederlaag: geen van de andere 16 partijen steunde hem. Hij is daarmee de regie over de formatie kwijt.

Het wachten was op alle stukken, maar de nieuwe verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) kwamen woensdagavond laat met de mededeling dat de partijleiders de informatie eerst zelf nog mogen inzien. Alle zeventien partijleiders kunnen vlak voor het debat de aantekeningen en concept-verslagen bekijken die zijn gemaakt van hun eigen gesprek met de vorige verkenners. Na hun goedkeuring zal de informatie naar de Kamer worden gestuurd.

De meeste partijen drongen woensdag aan op volledige openheid, omdat het vertrouwen in het formatieproces is geschonden. Ze willen vooral weten wie de opmerking over een "functie elders" voor CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft opgeschreven. Dat was te lezen in een memo die zichtbaar was op een ANP-foto die was gemaakt toen Ollongren spoorslags het Binnenhof verliet vorige week. De tweede gespreksronde zou die dag beginnen maar na de ophef over de uitgelekte informatie, stopten Ollongren en Jorritsma direct met hun verkenningsopdracht.

De twee hebben in een brief al toegegeven dat het fout was om een individueel Kamerlid in de verkenning te betrekken. Ze boden excuses aan en namen de volledige verantwoordelijkheid op zich. De Kamer, die de opdrachtgever voor de verkenning is, vindt deze uitleg niet voldoende.