Ruim kwart leerlingen krijgt betaalde bijles: ongelijkheid steeds groter

Er is een wildgroei aan private bijles, huiswerkbegeleiding en examentraining op scholen. Dat vergroot de ongelijkheid, schrijft de Onderwijsraad in een nieuw advies: alleen wie het kan betalen heeft toegang tot het beste onderwijs.

De raad stelt dat scholen en ook de overheid zich onvoldoende bewust zijn van de gevolgen van de dure bijlessen. Scholen zouden beter moeten nadenken over welke begeleiding noodzakelijk is en welke niet. Ook zou er op scholen geen reclame meer moeten worden gemaakt voor de bijlessen. Op dit moment wordt op twee derde van de middelbare scholen huiswerkbegeleiding aangeboden tegen betaling. Meer dan een kwart van de leerlingen maakt daar gebruik van.

Er ontstaat zo een tweedeling met grote gevolgen: kinderen wier ouders het kunnen betalen krijgen beter onderwijs dan kinderen van ouders met een lager inkomen. "De balans tussen publiek en privaat is doorgeslagen naar één kant. Private invloeden hebben een te grote greep gekregen op het onderwijs," schrijft de raad.

WrangDuco Adema, voorzitter van het college van bestuur van de Cedergroep met vijf scholen in de regio Amsterdam ziet dat de bijlessen al jong beginnen, bijvoorbeeld voorafgaand aan de citotoets. "Dat is het wrange," zegt hij bij de NOS. "Door die extra training haalt een deel van de leerlingen een hoger niveau. Hoogopgeleide ouders met goede inkomens kunnen zich dat veroorloven, maar andere ouders niet. Die scheiding wordt steeds sterker, ook door de door corona opgelopen vertraging."

Louise Elffers, onderwijsonderzoeker aan de HvA en UvA en directeur van het Kenniscentrum Ongelijkheid, doet onderzoek naar zogenoemd schaduwonderwijs. "Het is niet alleen het lerarentekort dat dit veroorzaakt. Opleidingsniveau is steeds bepalender voor je maatschappelijke positie. Ouders willen dat alles eruit wordt gehaald wat erin zit. Het is een zekerheid die ze kopen."

Elffers vindt dat de overheid de bijlessen voor iedereen moet betalen. "Ik heb geen aanwijzingen dat het onderwijs slechter is geworden, maar de samenleving eromheen is veranderd. Er staat veel meer op het spel voor het onderwijs. Die Cito telt gewoon veel meer en daardoor is de vraag aan de scholen veranderd."