"Of u gezond oud wordt, heeft u voor 91 procent zelf in de hand".

Voeding is de belangrijkste factor voor een gezond lang leven. Prof. Andreas Michalsen is hiervan overtuigd. De gerenommeerde arts legt in Die Welt uit hoe u uw kansen op een ziektevrije oude dag drastisch kunt verhogen

"Het is absoluut mogelijk om 90 of 100 jaar oud te worden zonder ernstige ziekten. Genetica speelt een veel minder belangrijke rol dan tot nu toe werd aangenomen. Voeding is de belangrijkste factor.

'Hoe oud je word heb je voor 91 procent in eigen hand, ja. De grootste gegevensanalyse op dit gebied komt van Google. Hun spin-off Calico (biotechnologiebedrijf) houdt zich bezig met de wetenschap hoe mensen langer kunnen leven. Met behulp van stamboomgegevens en de leeftijden van honderdduizenden mensen hebben de wetenschappers de grootste analyse tot nu toe uitgevoerd, die uiteindelijk veel minder van het verouderingsproces aan genetica toeschrijft dan eerder onderzoek heeft gedaan.

Natuurlijk zijn er families waarin hart- en vaatziekten gedurende meerdere generaties herhaaldelijk voorkomen. Maar dat komt vaak doordat ongezonde gewoonten worden doorgegeven. Zelfconditionering. Als een familie de gewoonte heeft gekregen om 's middags altijd een stuk slagroomtaart te eten, dan is dat geen genetische maar een sociale component. De conclusie wordt vaak verkeerd getrokken. Te weinig slaap, een ongezond dieet, niet vasten, te weinig beweging: drie hartaanvallen in een familie zijn veel vaker te wijten aan gedeelde leefgewoonten dan aan genen.

Volgens Michalsen is slechte voeding eerder oorzaak van de obesitas-epidemie dan suikers en koolhydraten.

"Als ik de wetenschappelijke gegevens probeer samen te vatten, dan is het niet alleen suiker, het is niet alleen cholesterol, het is niet alleen een gebrek aan beweging. Wat wel consistent is, is het feit dat ons voedsel steeds meer industrieel verwerkt wordt. We koken steeds minder thuis en in plaats daarvan eten we kant-en-klaar geconserveerd voedsel dat verrijkt is met additieven. Ik wil niemand bang maken, maar het is een feit dat we via ons voedsel ook steeds meer pesticiden, insecticiden, zware metalen en microplastics binnenkrijgen."

"Vanuit experimenteel oogpunt kunnen we met relatieve zekerheid zeggen dat hoe meer bewerkt en vervuild voedsel, hoe slechter het wordt. Met andere woorden, hoe onnatuurlijker ons dieet, hoe sneller we overgewicht krijgen. Ik begrijp waarom de voedingsindustrie haar producten steeds smakelijker maakt om de verkoop te verhogen. Er worden mengsels van vet, zout, suiker en smaakstoffen ontwikkeld zodat consumenten er zoveel mogelijk van eten.

Michalsen: Dat was een experiment van natuurkundige Kevin Hall, een van de meest nuchtere wetenschappers die ik ken. Hij kreeg een soort studiehotel van de Amerikaanse National Institutes of Health. Een groep mensen werd daar ondergebracht, vier weken lang volledig in de gaten gehouden en kreeg speciaal voedsel te eten. Alles werd geanalyseerd, van hun stoelgang tot de lucht die ze uitademden. Een wetenschappelijk experiment met maximale betekenis. De proefpersonen kregen dezelfde verhoudingen vet, koolhydraten, zout, proteïne, vezels en vitamines in hun voeding en mochten zoveel eten als ze wilden. De helft van de deelnemers kreeg dit echter allemaal in de vorm van sterk bewerkte producten. Het resultaat: deze proefpersonen verbruikten 500 kilocalorieën meer per dag dan degenen die natuurlijk voedsel mochten eten. Dat is 3500 kilocalorieën per week en, geëxtrapoleerd over een jaar, 20 kilo meer lichaamsgewicht, alleen maar omdat het voedsel op een energierijke manier werd bereid. Dat is de formule om snel zwaarlijvig te worden.

"Niemand van ons is een geboren asceet. Ik wil van niemand een asceet maken. Ik hoor vaak het smaakargument. Ja, wortelsalade smaakt niet lekker als je gewend bent om patat en curryworst te eten. Als u gewend bent aan chips, smaakt maïskolf flauw. U moet rekening houden met een bepaalde overgangsperiode. Als ik voedingsadvies geef, raad ik meestal drie maanden aan om aan het nieuwe dieet te wennen.

Michalsen: 90 procent van de mensen met een slecht dieet zal op zijn laatst op 50- of 60-jarige leeftijd last hebben van pijn en andere lichamelijke klachten. Ik zou graag deze berekening willen maken. Als we in een wereld leefden waar het allemaal goed met ons ging omdat we elke dag pizza en patat aten, zou ik de laatste zijn om bezwaar te maken. Maar helaas is dat niet zo. Ik wil niemand betuttelen, maar het is niet leuk om na een bepaalde leeftijd 's ochtends met pijn wakker te worden. Ik wil niemand van zijn schnitzel beroven. Maar als u bewust eet, kunt u echt genieten van de laatste 30 jaar van uw leven. Als u het goed doet, misschien zelfs 50 jaar. Op dat moment moet iedereen voor zichzelf beslissen wat hij of zij wil.

Michalsen: De top drie van voedingsmiddelen die we elke dag zouden moeten eten zijn peulvruchten zoals bonen, linzen en kikkererwten. Daarnaast consequent volkoren granen in plaats van wit meel - inclusief pasta. Er zijn nu uitstekende producten die ook nog eens lekker smaken. Op de derde plaats komen noten en zaden.

Heel weinig worst, vlees, snoep en alcohol. In plaats daarvan meer fruit en groenten.