De neanderthalers, die tienduizenden jaren geleden met de mens kruisten, lieten hun sporen na in ons dna. Sterker nog, die oude genen leiden nu tot een heleboel ellende. Volgens een nieuwe studie verdrievoudigt bepaald neanderthaler-dna de kans op een ernstig verloop van Covid-19.
Gevaarlijke genenZo'n 16 procent van de Europeanen en de helft van alle inwoners van Zuid-Azië heeft de dna-string van de neanderthalers, een erfenis van meer dan 50.000 jaar geleden. De risicovolle genen kwamen aan het licht toen Duitse en Zweedse wetenschappers het dna van heel zieke coronapatiënten vergeleken met dat van neanderthalers. Er bleek een sterke gelijkenis tussen een aantal genen dat mensen erg ziek maakt en een neanderthaler uit Kroatië.
,,Ik viel bijna van mijn stoel, omdat een segment van het dna exact overeenkwam met dat van het neanderthaler-genoom", zegt onderzoeker Hugo Zeberg van het Karolinska-instituut in Stockholm tegen de Guardian. Zeberg en co-auteur Svante Pääbo van het Duitse Max Planck-instituut vermoeden dat de oude genen behouden zijn bij moderne mensen, omdat ze ooit voordeel opleverden, bijvoorbeeld in de strijd tegen andere infectieziekten. Pas nu, bij een nieuw virus, komt het risico van de genen aan het licht.
ImmuunreactieHet is niet helemaal duidelijk hoe het kan dat de genen Covid-19 verergeren, maar één gen speelt een rol bij de immuunreactie en een ander wordt gelinkt aan het mechanisme dat het virus gebruikt om menselijke cellen binnen te vallen. ,,De genen hebben de neanderthalers beschermd tegen andere infectieziekten die vandaag de dag niet meer bestaan. En nu we met het nieuwe coronavirus worden geconfronteerd, hebben die genen juist tragische gevolgen", aldus Pääbo.
De onderzoeker, die het internationale team leidde dat in 2010 voor het eerst het neanderthaler-genoom ontcijferde, schat dat grofweg 100.000 mensen extra zijn overleden aan het coronavirus vanwege de genen van de neanderthalers.
Kanttekening is wel dat de onderzoekers moeten oppassen voor het simplificeren van oorzaak en gevolg in de pandemie. Er zijn veel verschillende redenen waarom het virus meer of minder hard toeslaat. De oude genen zijn maar één aspect.