Waarom koop je tóch die nieuwe jas, terwijl je geld al op is?

Juist wie krap bij kas zit, wil graag dingen kopen. Dat ligt aan onze hersenen.

“Als je geldstress hebt, neem je vaker beslissingen die voor een ander niet handig of logisch lijken. En dat geldt eigenlijk voor iedereen die in zo’n situatie terechtkomt”, vertelt gedragswetenschapper Mirre Stallen (Universiteit Leiden en Hogeschool van Amsterdam) aan De Morgen. “Dat komt omdat je niet bezig bent met de lange termijn. Logisch, want je hebt nú problemen en er is geen ruimte voor later.”

Wie acute geldzorgen heeft, gaat bijvoorbeeld eerder een lening aan met een hoge rente. Met die lening kunnen openstaande rekeningen worden betaald. Maar door de hoge rente wordt de totale schuld eigenlijk alleen maar hoger.

Dat er door geldzorgen minder ruimte is voor de lange termijn, is te zien in de hersenen. “Uit onderzoek weten we dat het hersengebied waarmee we doelen stellen voor de toekomst minder actief is bij geldstress. Je bent dus minder geneigd om te sparen of geld opzij te zetten voor onverwachte uitgaven, zoals een kapotte koelkast. Terwijl dit soort doelen voor mensen juist belangrijk zijn om de geldproblemen op te lossen”, weet de gedragswetenschapper.

Een ander gebied in de hersenen wordt juist actiever als je geldstress ervaart. Dat is het deel in ons brein dat helpt te beoordelen of je iets fijn vindt.

“Verschillende buitenlandse studies laten zien dat de geestelijke gezondheid en het welzijn van mensen met schulden verbetert zodra ze geld krijgen. Ze hebben minder angstklachten, voelen zich minder eenzaam en zijn minder vaak depressief. Ook durven ze meer te investeren in zichzelf. Ze zijn eerder bereid om een studie op te pakken of weer fulltime te gaan werken”, besluit Stallen.