Waarom oordelen we zo snel over anderen?

Wat vind jij van de moeder die haar kind elke dag naar de opvang brengt? Of van de vriend, die maar geen baan wil zoeken? Of je vriendin die ineens bedacht heeft dat ze allergisch is voor gluten? We hebben over het algemeen buitengewoon snel onze mening klaar. Dat zou best een beetje minder kunnen. Zoals voor de meeste van onze (slechte) eigenschappen is ook voor oordeelvorming een evolutionaire verklaring. Sociaal psycholoog Roos Vonk in : "In de oertijd was het van overlevingswaarde om mensen, dieren en dingen snel te kunnen beoordelen. Is dit eten goed, of word ik er ziek van? Is deze vreemde iemand met wie ik kan samenwerken? Kan ik naar buiten in deze kou, of moet ik binnenblijven? Waren we in die tijd heel boeddhistisch zonder oordeel in de vrieskou blijven staan, dan waren we als soort simpelweg uitgestorven." Zo hebben we onszelf dus gespecialiseerd tot mensen met snelle oordelen. De psychologie onderscheidt twee typen oordeelsvorming: goed of fout (iemand is aardig of onaardig) en boven of onder (iemand is bijvoorbeeld slimmer of dommer dan ik). Maar niet iedereen is even snel in zijn oordeel. Vooral mannen, hoogopgeleiden en politiek geïnteresseerden ventileren graag altijd en overal hun mening. Een oordeel is een belangrijke boodschapper. "Het zegt altijd iets over jezelf," zegt Jan Carel van Dorp, trainer in geweldloos communiceren. "Er ligt altijd een behoefte onder die je vervuld wilt zien. Het helpt om ook op die manier naar de woorden van anderen te luisteren. Als je partner klaagt dat zijn vrienden zich tegenwoordig te goed voelen voor een potje voetbal, welke behoefte zou daar dan onder kunnen liggen? Door op die manier over gevoelens en behoeften te praten, krijg je weer meer contact." Maar zowel Van Dorp als Vonk menen dat een snel oordeel moeilijk is te voorkomen. "Oordelen komen nou eenmaal automatisch. Laat ze dus maar komen, zou ik zeggen. Veel belangrijker is het om dat oordeel te observeren met enige afstand: wat denk ik hier en wat zegt dat over mij? Het probleem is namelijk dat mensen zich vaak identificeren met hun oordeel. Het oordeel doet zich aan je voor alsof het waar is, alsof het een feitelijke waarneming is. Als je in de gaten hebt dat je die conclusies zelf trekt, dat je zelf een bepaalde bril op hebt, wordt je blik veel ruimer." Benieuwd of je ook zo snel oordeelt over anderen of dat het wel meevalt? van Psychologie Magazine.

Bron(nen): Psychologie Magazine