Veiligheid op de werkvloer: meer dan alleen regels volgen

De aandacht voor veiligheid op de werkvloer neemt toe, maar nog steeds gebeuren er jaarlijks duizenden bedrijfsongevallen in Nederland. Experts waarschuwen dat alleen het volgen van regels niet voldoende is en dat er een fundamentele verandering moet komen in hoe we denken over veiligheid op het werk.

"Het gaat niet alleen om het dragen van een helm of veiligheidsschoenen", vertelt een veiligheidsexpert met twintig jaar ervaring. "Het draait om bewustwording en het vermogen om risico’s te herkennen voordat ze tot ongevallen leiden. Veel mensen denken dat ongelukken alleen anderen overkomen, totdat ze zelf in een gevaarlijke situatie terechtkomen."

De cijfers zijn verontrustend. In 2024 vonden er ruim 4000 ernstige arbeidsongevallen plaats, waarvan enkele met dodelijke afloop. Vooral in sectoren als de bouw, industrie en transport blijft het aantal incidenten hoog, ondanks verscherpte regelgeving.

Een belangrijke stap naar meer veiligheid is gedegen opleiding. VCA, wat staat voor Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers, wordt door steeds meer werkgevers gezien als dé standaard voor een veiligere werkomgeving. "VCA-certificering is geen formaliteit", benadrukt een arbeidssocioloog verbonden aan een Nederlandse universiteit. "Het leert mensen systematisch na te denken over veiligheid en gezondheidsrisico’s in hun werkomgeving." De praktijkgerichte VCA-cursus vormt hierbij het fundament - werknemers leren niet alleen de regels, maar begrijpen ook waarom deze zo belangrijk zijn.

Toch blijft er een kloof tussen theorie en praktijk. "Stress, tijdsdruk en routinewerk kunnen ertoe leiden dat mensen shortcuts nemen", waarschuwt een preventieadviseur. "Daarom is het cruciaal dat veiligheid wordt verankerd in de bedrijfscultuur, van de werkvloer tot aan de directiekamer."

Positieve ontwikkelingen zijn er ook. Steeds meer bedrijven investeren in preventie en training. "We zien dat organisaties die serieus werk maken van veiligheid niet alleen minder ongevallen hebben, maar ook productiever zijn", aldus een onderzoeker op het gebied van arbeidsveiligheid. "Medewerkers voelen zich gewaardeerd en zijn meer betrokken."

De toekomst vraagt om een proactieve benadering van veiligheid. Met nieuwe technologieën en werkwijzen ontstaan ook nieuwe risico’s. "Het is een continu leerproces", stelt een ervaren veiligheidskundige. "Maar de basis blijft menselijk gedrag en bewustzijn. Daar moeten we in blijven investeren."

Voor wie de statistieken kent, is de conclusie helder: veiligheid is geen kostenpost, maar een investering in de toekomst van het bedrijf en zijn medewerkers. Want zoals een oude wijsheid in de sector luidt: "Veiligheid kost tijd, maar een ongeluk kost een leven."