Het vertrouwen in de Haagse bestuurders is nog nooit zo laag geweest. Er zijn de afgelopen jaren een hoop dingen misgegaan in de besluitvorming en daar wil de Tweede Kamer meer van weten. Voor het eerst zijn er drie parlementaire enquêtes tegelijk.
Het beeld dat de laatste jaren is ontstaan, is dat kabinetsleden fouten maken, geen verantwoordelijkheid nemen, zich handig uit de problemen babbelen, 'geen actieve herinneringen meer hebben' en keer op keer politiek overleven. Nu moeten politiek leiders en betrokken bestuurders verantwoording afleggen. Gaat dat iets veranderen of 'drinken zij een glas, doen zij een plas en laten zij de zaak zoals zij was'?
Een unicumDe gaswinning in Groningen, de toeslagenaffaire en de aanpak van de coronapandemie worden tegen het licht gehouden. De volksvertegenwoordiging wil weten hoe het zo ver heeft kunnen komen met Sywerts mondkapjesaffaire, alle leed dat is aangericht door de Belastingdienst en het hopeloze aardbevingsschadedossier.
"De drie enquêtes die nu komen, zullen ongetwijfeld teweegbrengen dat ministers verantwoording moeten afleggen", vertelt hoogleraar staatsrecht Hansko Broeksteeg van de Radboud Universiteit
tegen RTL Nieuws. "Dat geldt ook voor oud-ministers. Zij zullen moeten uitleggen welke beleidskeuzes zij hebben gemaakt en om welke redenen."
Fouten kunnen leiden tot aftreden"Bewindslieden en ambtenaren die echt betrokken zijn geweest bij beleid moeten zich wel zorgen maken", legt politiek commentator Frits Wester uit. "Soms hebben zij een foute inschatting gemaakt. Maar we hebben in het verleden ook gezien dat bewindslieden de Kamer bewust verkeerd hebben geïnformeerd. Dat leidde dan tot aftreden. Of ze kregen zoveel kritiek dat ze daarna politiek gezien vleugellam waren. Er zit altijd iets van een afrekening in."
"Het kan best zo zijn dat uit de enquête blijkt dat Hugo de Jonge als coronaminister ondanks al zijn inspanningen zulke grove fouten heeft gemaakt dat het hem de kop kost. Of het is juist een kans voor hem om te kunnen uitleggen welke moeilijke keuzes hij heeft moeten maken in het heetst van de strijd. Dat maakt parlementaire enquêtes, met de wijsheid van achteraf, altijd een beetje ingewikkeld."