Raad van State: onderbouw beter waarom partij ook zonder leden kan

DEN HAAG (ANP) - De Raad van State vraagt zich af waarom het kabinet partijen als de PVV niet dwingt om meer leden toe te laten. Dat zou wel passen bij het doel van de nieuwe wet die het kabinet heeft ontworpen om de democratie beter te beschermen tegen misbruik van en door partijen, stelt de belangrijke adviseur van de regering.

De Raad van State boog zich over een wetsvoorstel dat voor het eerst speciale regels stelt aan politieke partijen. Die regels zijn nodig, nu vijandige buitenlanden als Rusland en China soms proberen om Nederland en zijn bondgenoten te ontwrichten via politieke partijen die propaganda kunnen verspreiden of zand in de motor van politiek en bestuur kunnen gooien, vreest het kabinet.

De nieuwe wet dwingt partijen om openheid van zaken te geven over bijvoorbeeld hoe ze aan hun geld komen en hoe ze zijn georganiseerd. Maar ze zijn niet verplicht om bijvoorbeeld leden toe te laten die echte invloed hebben op de koers van de partij. Zo heeft de PVV al van meet af aan maar één lid, dat alleen de dienst uitmaakt: Geert Wilders, en dat zou zo kunnen blijven.

Door daaraan niets te veranderen, bereikt het kabinet mogelijk zijn zelfverklaarde doel niet dat partijen "steunen op maatschappelijke verbondenheid en deze ook bevorderen", oordeelt de Raad van State. Het kabinet zou dat verlies kunnen nemen, omdat verdere eisen aan partijen ook de grondwettelijke vrijheid van vereniging inperkt. Maar het kabinet zou in ieder geval moeten uitleggen of en hoe het die afweging maakt.