Europese ruk naar rechts in de maak, maar impact onzeker

BRUSSEL (ANP) - Het gros van de pakweg 360 miljoen kiezers in de Europese Unie kan zondag zijn stem uitbrengen voor een nieuw Europees Parlement. Opiniepeilers verwachten een ruk naar rechts, zoals in Nederland zich al voltrok met de recente klinkende verkiezingsuitslagen van de PVV.

Geestverwanten van de partij van Geert Wilders staan al maanden op flinke winst in belangrijke EU-landen als Frankrijk, Duitsland en Italië. Zij vaardigen een fors deel af van de 720 Europarlementariërs in het nieuwe parlement. De Europese uitslag van zondag bepaalt niet alleen hoe dat parlement er uitziet, maar is ook uitgangspunt bij de verdeling van belangrijke Europese functies als het voorzitterschap van de Europese Commissie, de raad van regeringsleiders en de baan van EU-buitenlandchef.

Maar die blijven toch in handen van middenpartijen als de centrumrechtse EVP van huidig commissievoorzitter Ursula von der Leyen, denken opiniepeilers. De EVP lijkt nog steeds opnieuw veruit de grootste politieke 'familie' te worden, met de sociaaldemocratische S&D als goede tweede. Radicaal-rechtse partijen als die van Wilders' Franse bondgenoot Marine Le Pen groeien wel fors, maar komen daar niet bij in de buurt.

Traditionele machtspartijen

"De peilingen zijn tamelijk stabiel, zeker op Europees niveau", zegt Tobias Schminke van Europe Elects, dat nationale peilingen doorrekent naar een Europese prognose. De spanning zit 'm achter de twee traditionele machtspartijen in het midden, in de strijd om de derde plaats. De liberalen en de groenen, die EVP en S&D de afgelopen vijf jaar doorgaans aan een meerderheid hielpen, staan op verlies. De twee radicaal-rechtse fracties zouden hen allebei voorbij kunnen streven.

"Maar de echte verandering wordt niet gebracht door de kiezers, maar door de herindeling van de Europese politieke partijfamilies", denkt Schminke. Radicaal-rechtse kopstukken als Wilders dromen van één grote nieuwe fractie, die in het Europees Parlement echte invloed zou kunnen uitoefenen. Von der Leyen heeft er al op gezinspeeld misschien wel met zo'n nieuwe fractie te willen samenwerken. Het maakt het haar EVP in ieder geval makkelijker om de komende tijd naar rechts te sturen, en niet meer vooral op links te hoeven leunen.